XIV Людовик

(Людовик XIV бетінен бағытталды)

XIV Людовик де Бурбон немесе Ұлы Людовик (фр. Louis le Grand), туған кезіндегі аты Луи-Дьёдонне («Құдай берген», фр. Louis-Dieudonné), лақап аты «Күн-король» (фр. Louis XIV Le Roi Soleil), (05.09.1638, Сен-Жермен-ан-Ле —01.09.1715, Версаль) — Францияның және Наварра корольдігінің королі. 1643 жылдың 14 мамырдан бастап 72 жыл билікте болған, бұл Еуропа монархтарының арасындағы ел басқарудан ең ұзақ мерзім.

XIV Людовик
Louis XIV
XIV Людовик
Лауазымы
Ту
Франция королі
14 мамыр 1643 — 1 қыркүйек 1715
(Лақап аты Күн-король)
Тәж кигізу жорасы 7 маусым 1654, Реймс соборы, Реймс, Франция
Ізашары ХІІІ Людовик
Ізбасары XV Людовик
Мұрагері 16431661: І Филипп Орлеан
16611711: Людовик Ұлы Дофин
17111712: Людовик, Бургунд герцогі
1712: Людовик, Бретон герцогі
17121715: XV Людовик
Өмірбаяны
Дүниеге келуі 5 қыркүйек 1638 (1638-09-05)
Сен-Жермен-ан-Ле, Франция
Қайтыс болуы 1 қыркүйек 1715 (1715-09-01) (76 жас)
Версаль, Франция
Династия Бурбондар
Әкесі Людовик XIII
Жұбайы 1-ші: Мария Терезия Австриялық

2-я: Франсуаза де Ментенон

Балалары 1-ші некеден:
ұлдар: Людовик Великий Дофин, Филипп, Луи-Франсуа.
қыздар: Анна-Елизавета, Мария-Анна, Мария-Тереза.
Көптеген некесіз туған балдары болған.
Қолтаңбасы Қолтаңбасы
XIV Людовик Ортаққорда

Людовик XIII-нің баласы. 1661 жылға дейін билік іс жүзінде кардинал Мазаринидің қолында болды.

Жас кезінде Фронда соғысын көрген Людовик абсолютті монархияның және корольдардың «құдаймен тең» құқықтары болуын жақтаған. «Мемлекет - ол мен!» деген атақты сөйлемшені тап осы Людовик айтқан деп есептеледі.

Людовиктің билік кезеңі Францияның бірігіп нығаюымен, оның әскери күштерінің, елдің саяси жағындағы салмағының ұлғаюымен және жалпы интеллектуалды, мәдени тарапынан көркемдеуімен сипатталады. Бұл кезен Францияның тарихына «Ұлы ғасыр» (фр. Grand Siècle атымен кірді. Сонымен бірге, дәл осы кезде көпжылдық шиеленіскен әскери жанжадар туындап, нәтижесінде салықтар үлкейді. Осы жағдайдың саласынан халық арасында наразылақ туындап, халық көтерілістерге алып келген. Ал дінге еріктік туралы «Нант эдиктінің» күшін жойғызған «Эдикт Фонтенблоны» қабылдағаннан кейін 200 мыңнан астам гугеноттар Франциядан жер аударуға мәжбүр болған.

Франция үшін тиімді Вестфаль (1648) және Пиреней (1659) бітімдері жасалды. Ол көп соғысты, 1681 жылы Страсбургты қосып алды. Шіркеуді бағындыру үшін папа Иннокентий XI-ге қарсы күресті. Янсеншілдер мен кальвиншілерді қуғынға ұшыратты. Халықты аяусыз езіп, наразылық туғызды да, еңбекші бұқара көтерілісі өріс қалды.[1]

Lys thick.svg  Осы үлгіні қарау  Францияның корольдары мен императорлары (987—1870) Lys thick.svg
Капетинг әулеті (987—1328)
987 996 1031 1060 1108 1137 1180 1223 1226
Гуго Капет Роберт II Генрих I Филипп I Людовик VI Людовик VII Филипп II Людовик VIII
1226 1270 1285 1314 1316 1316 1322 1328
Людовик IX Филипп III Филипп IV Людовик X Иоанн I Филипп V Карл IV
Валуа әулеті (1328—1589)
1328 1350 1364 1380 1422 1461 1483 1498
Филипп VI Иоанн II Карл V Карл VI Карл VII Людовик XI Карл VIII
1498 1515 1547 1559 1560 1574 1589
Людовик XII Франциск I Генрих II Франциск II Карл IX Генрих III
Бурбондар әулеті (1589—1792)
1589 1610 1643 1715 1774 1792
Генрих IV Людовик XIII XIV Людовик Людовик XV Людовик XVI
1792 1804 1814 1824 1830 1848 1852 1870
Наполеон I (Бонапарттар) Людовик XVIII Карл X Луи-Филипп I (Орлеан әулеті) Наполеон III (Бонапарттар)

ДереккөздерӨңдеу

  1. Қазақ Совет Энциклопедиясы, Алматы, 1974ж., 5 том