Максимович рауғашы
Максимович рауғашы (лат. Rheum maximowiczii) – тарандар тұқымдасы, рауғаш туысына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік.
| Максимович рауғашы | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||
| Rheum maximowiczii Losinsk., 1932 |
Қазақстандағы тоғыз түрдің біреуі, Тянь-Шаньдағы кең тараған, әсіресе батысында. Ұсақ топырақты, тастақты беткейлерде аласа таулардан, таулардың жоғарғы белдеуіне дейінгі аралықта, кейде шілік құрай өседі. Тамырсабағы мықты, тік, сабағының биіктігі 100 см дейін жалғыздан, сирек олар екі-үштен, жуан бұтақтанған. Жапырақтары тек сабақ түбінде, қысқа жуан сағақты, ірі (60 см) дөңгеленген, бұдыр түйме тәрізді тақталы. Гүлдері ұсақ, жасылдау ақ түсті. Ұзын гүлтабанына пирамида тәрізді сыпырғы гүлшоғырына жиналған. Гүлсерігі жай алты жапырақшадан тұрады. Аталығы тоғыз, аналығы қысқа бағаналы және үш тозаңды.
Рауғаш мамыр-маусымда гүлдейді, және жеміс береді. Жемістері ірі, ұзындығы 2см-ге дейін дөңгеленген күңгірт қызыл түсті, кең қанатты. Жеміс салу кезеңінде бұл түр едәуір тиімды болып көрінеді. Өсімдіктердің барлық бөлігі иілік заттар бөледі. Олар әсіресе тамырында көп, тамырының көлемі үлкен, салмағы 5 кг дейін, теріні илеу үшін және сары, күлгін-қоңыр түске бояу ушін қолданады. Жапырақ сағатарының құрамында дәрумендер бар. Тамаққа шикі күйінде пайдаланады, сондай-ақ шырын, компот, тосап түрінде. Жемісі жеуге жарамды, ботқа тәрізді күйінде.Халықтық медицинада жер асты бөлігі және жапырағының шырыны безгекті және асқазан ауруларын емдеуге қолданады.