Мексикалық пирамидалар
Көптеген ғасырлар бұрын, Еуропада теңіздің әр жағындағы елдер туралы ешкім ештеңе білмеген кезде, қазіргі Мексиканың (Солтүстік Американың оңтүстігіндегі мемлекет ), сондай-ақ, Орталық Американыңөзге де мемлекеттерінің территориясында қуатты Майя мемлекеті өмір сүрді. Майя халқының ұлы өркениеті б.з.д I ғасырдан басталып, XVI ғ. басына дейін ғұмыр кешті. Майялар үлкен тас үйлер, ғибадатханалар соғып, мақта-матадан тігілген киім киіп , алтын мен мыстан жасалған зергерлік бұйымдармен сәнденді. Майялардың алғашқы тұрақтары шағын ауылдар болды. Уақыт өте келе оларды мемлекет -қалалар ауыстырды. Оларда билеушілер күн кешіп, ғибадатханалар салынып, тарихтың негізгі кезеңдерін мәңгілікке қалдырған жазулар мен суреттер салынған құлпытастар қойылды.
Пирамидалар негізі өңдеу
Майялар колумбқа дейінгі Американың ең үздік сәулетшілері болды. Қазір Майя пирамидалары бүкіл әлемге әйгілі. Пирамида неғұрлым биік болған сайын, абыздар да соғұрлым көкке жақындай түсуге мүмкіндік туып, ғибадатханалардың негізгі қызметін атқарды. Баспалдақтар өте тіп-тік, тепкішектерінің биіктігі түрлі өлшемде болғандықтан,таяныш мүлдем болмағандықтан, оған көтерілу де оңай шаруа болмайтын. Кей-кейде мұндай баспалдақтар пирамиданың төрт жағында да болатын. Майялар стадиондар - доппен ойнауға арналған алаңқайларды да салған. Тикаль, Ушмаль, Паленке, Майяпан, Чичен-Ица тәрізді қалалардың қираған майя қалаларының жұрттары сақталып қалған.
Әйгілі пирамидалар өңдеу
Чичен-Ица әлемнің жаңа кереметтерінің тізіміне кірген. Юкатан түбегінің солтүстігінде орналасқан Чичен-Ица өзінің пирамида-ғибадатханаларымен әйгілі. Тоғыз тепкішекті, 24 метрлік, әр жағында кең баспалдағы бар пирамида "Кукулькана храмы" деп аталады. Сол сияқты, "Жауынгерлер храмы" (аса биік емес төрт баспалдақты пираида), таңқаларлық ежелгі бедерлі "Теңбілшер храмы", алып тікбұрышты бейнелейтін, төрт колоннаданың қирандысынан тұратын жұмбақ "Мың ұстынның тобы" сынды нысандар сақталып қалған.
Қаракөл обсерваториясы өңдеу
Майялар астрономиямен қатты әуестеніп, жарық жұлдыздардың қозғалыстарын бақылап, күнтізбелер жасаған . Майялардың әрбір қаласында түнгі аспанды бақылайтын орын - обсерваториялар юолса керек. Мұндай Бақылаулармен абыздар айналысқан. Чичен - Ицада кезінде "Қаракөл" обсерваториясы орналасқан қираған дөңгелек храмның үйінісі сақталған.
Чичен-Ица өңдеу
Чичен-Ица Америкаға еуропалықтар басып кірмей тұрып иесіз қалған. X ғ. оны майялардың ата жауы тольтектер басып алып, XII ғ.үш дұшпан елдің біріккен әскері қаланы қиратады. Қаланың үйінділерін джунгли жұтып алып, сол себепті Чичен -Ица өте жақсы сақталған
Дереккөздер өңдеу
2012 "Мәскеу Росмэн" "Әлем ғажайыптары" ISBN 978-5-353-06044-4 УДК 087,5 ББК 92