Морттық
Морттық[1] – болмашы пластикалық деформация әсерінен дененің қирау ерекшелігін көрсететін механикалық сипаттама. Морттық жарықшақтар мен қираудың пайда болуы шағын пластикалық деформация аймақтарының туындауына байланысты болады. Морттық қирау кезіндегі серпімді және пластикалық деформацияның салыстырмалы үлесі материалдың қасиетіне (атомаралық және молекулааралық байланыстарға, микро- және кристалдық құрылымға) және оның атқаратын жұмысына тәуелді. Керетін (созатын) кернеудің үш бас оське түсуі бөлшектің көлденең қимасы күрт өзгерген жерлерге кернеудің концентрациялануы, температураның төмендеуі, т.б. әсерлер материалдың морттық күйге ауысуына ықпал етеді.[2] Мысалы, созылғанда морттық қирауға ұшырайтын мәрмәрде, үш бас ось бойынша симметриясыз сығылу жағдайында, пластикалық материалға тән қасиет байқалады; кернеудің концентрациясы артқан сайын, материалдың морттық күштірек біліне бастайды. Сондықтан да Морттықты материалда атқаратын жұмыс жағдайына байланысты қарастыру керек. Кейбір металдарда төменгі температурада байқалатын Морттық суықтан сыну, ал басқа бір материалдардың жоғары температурада пластикалығының күрт кемуі ыстықтан сыну деп аталады.[3]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
- ↑ Полиграфия, өлшеу техникасы, ағаш өңдеу жабдықтары және металл өңдеу техникасы мен технологиясы: Қазақша-орысша терминдердің түсіндірме сөздігі.
- ↑ “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|