Муаз ибн Жәбәл

Муаз ибн Жәбәл ибн Амр ибн Әус, (Арабша: معاذ بن جبل بن عمرو بن أوس) Лақабы – Әбу Әбдуррахман (Арабша: يكنى أبا عبد الرحمن). Ансардың алдыңғы қатарлы сахабаларының бірі.

Муаз ибн Жәбәл
معاذ بن جبل بن عمرو بن أوس
Туған күні:
Қайтыс болған уақыты:
Ғылыми аясы:	Құран

Сипаты

Сахабалардың арасында сымбаттылығымен қоса сыры терең, жұмсақ мінезді, биязы болған. Және жомарттығымен де аты шыққан.

Басты ерекшеліктері

Муаз ибн Жәбәлдің басты ерекшеліктерінің бірі – Құранды жатқа біліп, тамаша әуезбен оқуында еді. Сондықтан да Пайғамбар: “Құранды мына төртеуінен: Абдуллаһ ибн Мәсғұт, Үбәй ибн Кәғб, Муаз ибн Жәбәл және Әбу Һузәйфәдан үйреніңдер” деп бұл ерекшелігін атап кеткен. Ол Пайғамбарыдың дәуірінде Құран кәрімнің жинастырылуына көп еңбек сіңірді. Муаз ибн Жәбәл тақуалыққа ерекше мән беретін. Түннің бір уағында үнемі тәһәжжуд намазына тұратын. Ол мінәжәттан соң: “Аллаһым! Дәл қазір көз біткен ұйқыға шомған, көкте жұлдыздар жылтырайды. Сен болсаң әрқашан ояу, жаратқандарыңды тегіс қадағалап тұрасың… Раббым, маған дүние мен ақыретте тура жол нәсіп ет! Шүбәсіз, Сен берген уәдеңнен таймайсың” деп дұға ететін.

Муаз жайлы айтылған сөздер

Ол жайлы пайғамбар:

“Ғалымдар қияметте бір жерге жиналған кезде, Муаз олардан бір оқ атым ілгері тұрады”. (Хадис) Басқа хадисінде: “Үмбетімнің арасында харам мен халалды ең жақсы білетін – Муаз”, – деген.

Ол жайлы Омар:

“Ана атаулы бұдан кейін дәл Муаздай адамды дүниеге әкеле алмайды. Егер Муаз болмаса, Омар құрдымға кетер еді. Муаз менің халифалығым кезінде тірі болғанда, оны өзімнен кейін халифа етіп тағайындар едім. Раббым менен оны не үшін халифа еткенімді сұрар болса: “О, Раббым! өз елшіңнің “Ғалымдар қияметте бір жерге жиналған кезде, Муаз олардан бір оқ атым ілгері тұрады” дегенін естідім” деп жауап берер едім”,– деді.

Ибн Мәсғұт Муаз жайлы:

“Еш шүбәсіз Аллаһқа бет бұрған мойынсұнуы терең жан еді, Аллаһқа серік қосушылардан болмады” деген. Оған: “Бұл сіздің айтқандарыңыз Құран кәрімде Ибраһим пайғамбар жайында айтылған” деген кезде (“Нәхл”, 120) “Муаз да сондай еді. Қайырды біліп, сол жақсы жолды ұстанатын. Аллаһ пен елшісіне бағынатын” деп оны Ибраһимге (а.с.) ұқсатқанды.

Пайғамбардың ﷺ Муазды Йеменге жіберуі

Оның білімдарлығын, ықыласын жақсы білгендіктен Мұхаммед пайғамбар Исламды адамдарға түсіндіріп, Құранды үйретуі үшін оны Йеменге жібереді. Жолға аттанар алдында Пайғамбарымызбен арасында болған әңгімені хазірет Муаз былайша баяндайды: Аллаһ расулы мені Йеменге жіберер кезде: “Сенен бір мәселе жайлы сұралғанда неге сүйеніп үкім жасайсың?”, – деп сұрады. Мен: “Аллаһтың кітабына сүйеніп, үкім кесемін”, – деп жауап бердім. “Іздеген жауабыңды Аллаһтың кітабынан таба алмасаң, неге сүйеніп үкім жасайсың?”, – деді. “Аллаһ расулының үкімі бойынша”, – дедім. “Одан да таба алмасаң ше?”, – дегенде, “Өз ақылыммен ойланып шешемін”, – деп жауап бердім. Бұл жауапты естіген Пайғамбарымыз: “Разы болған мәселесінде Нәбиін табысқа жеткізген Аллаһқа мадақ!”, – деп, йемендіктерге: “Сіздерге сахабаларымның ішіндегі ілімді, дінді ең жақсы білетін қайырлы адамды жібердім”, – деп үшбу хат жазып жіберді.

Пайғамбардың Муазға айтқан өсиеті

Муаз ибн Жәбәлді Йеменге жіберіп отырған Мұхаммед пайғамбар оған мына өсиетті айтты: “Әй, Муаз! Әһли китап (Кітап иелері: яһудилер мен христиандар) қоғамына бара жатырсың. «Жәннаттың кілті не?» – деп сұраса, “Лә иләһә илләллаһ” – де. Ей, Муаз, үнемі кішіпейіл бол. Жұмсақ, ақылға қонымды үкім бер. Аллаһ тағала сенің бойыңнан шынайылық көрсе, саған жәрдем беріп, жетістікке жеткізеді. Егер бір мәселенің шешіміне ақылың жетпесе, ол мәселенің анық-қанығына жеткенге дейін күте біл немесе маған хабар жібер. Нәпсіңнің азғыруына ерме. Нәпсіңнің азғыруы сені жәһаннамға бастайды. Халыққа қайырымды әрі мейірімді бол. Әй, Муаз оларды Аллаһтан басқа тәңірдің жоқ екендігіне және менің Аллаһ елшісі екеніме куәлік етуге шақыр. Егер мұны қабыл етсе, Аллаһтың бір күнде бес уақыт намазды парыз еткенін айт. Мұны да қабылдаса, байлардан алынып, кедей-кепшікке берілетін зекеттің оларға да парыз етілгенін айт” .

Өмірінің соңғы жылдары

Муаз Пайғамбар дүние салғанша Йеменде Ислам жолында қызмет етті. Ол жерде мұсылмандардың саны күннен-күнге көбейіп жатты. Бір ретінде Нәһә тайпасынан жүз адам бірден оның себепкерлігімен Исламды қабылдады. Муаз ибн Жәбәл Пайғамбар қайтыс болып, Әбу Бәкірдің халифалығы тұсында Йеменнен оралды. Қалған өмірін Сирияда өткізіп Иорданияда оба індетіне шалдығып, небәрі отыз сегіз жасында дүниеден озды .