Мэйдзи конституциясы

Мэйдзи конституциясы (Meiji Constitution) — 1890-1947 жылдар аралығындағы Жапония конституциясы. [1].

Мэйдзи жаңғыртуынан кейін (1868) Жапония басшылығы Жапонияны іс-әрекет істей алатын, батыс құндылықтары бар заманауи халық әрі жеке билігі сақталған мемлекет ретінде көрсететін конституция жасауға ұмтылды. Соңғы құжатта сайланатын төменгі палатадан және император тағайындайтын премьер-министрі бар министрлер кабинетінен тұратын екі палаталы парламент (Дайет) құру көзделген. Император әскер мен флоттың бас қолбасшысы болды.

Конституция қабылданғанға дейін құрылған, Мэйдзи (Гэнро) лидерлерінен жасақталған жасырын кеңес императорға кеңес беріп, нақты билікті орындап отырды. Шектеулі сайлау құқығы сайлаушылар тобындағы ер адамдарды 50%-ға дейінгі төмендетті, 25 жыл ішінде бұл біртіндеп жеңілдеді де, сайлау құқығы барлық ер адамдарға берілді. 1920 жылдары саяси партиялардың құқықтары шектеулі болды, бірақ 1930 жылдары әскери адамдар конституцияны бұзбай, басшылық етті.

Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Мэйдзи конституциясының орнына АҚШ-та мақұлданған конституциясы қабылданды, онда «егеменді билік халыққа тиесілі» деп жазылған.

Сондай-ақ қараң.: Ито Хиробуми.

Дереккөздер өңдеу

  1. Britanica настольная энциоклопедия.Том І «АСТ-Астрель» Москва, 2006. ISBN 978-5-17-08532-4 (T.1) (ACT), ISBN 978-5-271-1512-0 (T.1) (Aстрель)