Мұрат Əбенұлы Айтқожин

Мұрат Əбенұлы Айтқожин – ірі қоғам қайраткері, Қазақстанда молекулярлық биология мен биотехнологияның негізін қалаушы, биология ғылымдарының докторы, профессор, академик. Ол 1939 жылы 29 мамырда Солтүстік Қазақстан облысының Петропавл қаласында туып, небәрі 48 жасында (19.12.1987 ж.) Алматы қаласында дүниеден өтті. Ол клеткалық макромолекулалардың (нуклеин қышқылдары мен белоктың) синтезі саласында аса құнды зерттеулерін жүргізді. Ол жануарлар мен өсімдіктер клеткаларының суббөлшектерінен әрекеті күшті будан рибосомалар алуаға болатындығын дәлелдеді. Адматыдағы Ғылым академиясы жанынан ол 1983 жылы молекулалық биология және биохимия ғылыми зерттеу институтын ашты. Қазір ол Мұрат Әбенұлы Айтқожиннің есімімен аталады. Өмір жолына көз салсақ, Мұрат аға қазақтың әл-Фараби атындағы университетін 1962 жылы бітірген. Оқу сонынан ол 1965 жылы Қазақ-ғылыми қызметкер, 1967 жылы аға ғылымии қызметкері, 1978 жлдан 1983 жылға дейін директоры болып жұмыс істейді. 1983 жылдан бастап өзі ұйымдастырған Молекулалық биология және биохимия институтын басқарды. 1986 жылдан өмірінің соңғы күндеріне дейін Қазақ Ұлттық ғылым академиясының президенті қызметін атқарады. Ол 1977 жылдан биология ғылымының докторы, 1980 жылы профессор, 1978 жылы Қазақ Ұлттық академиясының академигі атағын алды. Лениндік сыйлықтың иегері. 1987 жылы Халықаралық бейбітшілік қорының Алтын Медалімен, және "Халықтар достығы" орденімен марапатталды. Ғалымның аты өшпейді.

Дереккөздер

Тұңғыштар/Құрастырған Ш.Күмісбаев.-Алматы:"Алматыкітап", 2007-қазақ тілінде.

Дереккөздер

«Сен білесің бе?» энциклопедиясы./Құраст.: Қ.Ж. Райымбеков, Қ.Т. Байғабылова. – Алматы: «Аруна» баспасы. – 700 бет. ISBN 9965-26-407-4