Мәлік-Хасен

"Мәлік-Хасен" - қазақ халқының арасына кең тараған шығыс дастаны. Дастанның түп-төркіні арабтың "Мың бір түн" ертегісінен келген, ел аузында ертеден-ақ ауызша да, жазба түрінде де мол тараумен қатар Қазан қаласында "Қисса-и-Мәлік Хасен" деген тақырыппен жеке кітап болып (1883, 1890,1896, 1898, 1909,1912,1916 жылдары) басылып шыққан. Дастанда Махмұт ханның түсінде көрген ғажайып құсты әкелуге аттанған үш ұлы Асан, Үсен, Хасеннің жолға шығуы, осы жолда қызғаншақ, озбыр екі ағасы Асан мен Үсеннің әрекеттеріне Хасеннің тапқырлық, өжеттік, ерлік, адалдық әрекеттері қарама-қарсы қойылып, суреттелген. Қиын да қатерлі жолда Хасеннің батылдығы (Самұрық құстың балапандарын айдаһардан құтқаруы), тапқырлығы (құс болып жүрген Нұрғызайымды Ғайнижамалдың тұтқынынан құтқарғаны) шебер бейнеленген. Дастан қазақ халқының ауыз әдебиеті нұсқаларымен үндесіп жатқандығымен және адамгершілік абзал қасиеттерді дәріптеумен құнды.