Ненец тілі
Ненец тілі – самоди тілдеріне жататын Орал тілдер әулетінің тілі. Ненец халқының ұлттық тілі.
| Ненец тілі | |
| Өз атауы: |
Ненэцяʼ вада |
|---|---|
| Елдер: | |
| Аймақтар: |
Ненец автономиялы округы, Ямал-Ненец автономиялы округы, Коми Республикасы, Мұрман облысы, Архангель облысы |
| Ресми күйі: |
Ненец автономиялы округы, Ямал-Ненец автономиялы округы |
| Сөйлеушілер саны: |
21 926 (2010) |
| Күйі: |
жойылу қаупі бар |
| Классификация | |
| Санаты: | |
| |
| Жазуы: |
кириллица (ненец әліпбиі) |
| Тіл коды | |
| МЕСТ 7.75–97: |
нен 482 |
| ISO 639-1: |
— |
| ISO 639-2: |
— |
| ISO 639-3: | |
| Тағы қараңыз: Жоба:Лингвистика | |
Сөйлеушілер саны - 22 мыңға жуық адам. Кола түбегінен Енисейге дейінгі кең аумақта таралған. Тундра мен орман диалектілеріне бөлінеді, бірақ кейінгі жылдары оларды екі түрлі тіл ретінде тани бастады: ненец және нешан тілдері. Жазба жағынан тундра тілі негізгі, сондықтан оның сөйлеушілер саны әлдеқайда көп.
Жазу
өңдеу
Қазіргі Ненец әліпбиі:
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | Ӈ ӈ |
| О о | П р | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х |
| Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э |
| Ю ю | Я я | ʼ | ʼʼ |
Сан есімдері
өңдеу| Сан | Атауы |
|---|---|
| 1 | ӈопой |
| 2 | сидя |
| 3 | няхарʼ |
| 4 | тет |
| 5 | самляӈг |
| 6 | матʼ |
| 7 | сиʼʼив |
| 8 | сидндет |
| 9 | хасую |
| 10 | юʼʼ |
| 11 | ӈопой яӈгня |
| 20 | сидя юʼʼ |
| 21 | сидя юʼʼ ӈопой |
| 100 | юрʼʼ |
| 1000 | ёнарʼʼ |
Жазу мысалы
өңдеуНенец тіліндегі Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясының мәтіні:
- Ет хибяри ненэць соямариянта хуркари правада тнява, ӈобой ненэця ниду нись токалба, ӈыбтамба илевату тара («Все люди рождаются свободными и равными в своем достоинстве и правах. Они наделены разумом и совестью и должны поступать в отношении друг друга в духе братства»).
Тағы қараңыз
өңдеуДереккөздер
өңдеуСілтемелер
өңдеу- Ссылки по самодийским языкам Архивная копия от 19 мая 2012 на Wayback Machine
- Самоучитель ненецкого языка
- Аудиоуроки ненецкого языка на радио «Нарьян-Мар FM»
- Русско-ненецкий озвученный разговорник
- Страница Тапани Салминена о тундровом диалекте Архивная копия от 12 июля 2018 на Wayback Machine Включает ссылки и грамматический очерк
- Уроки ненецкого языка Архивная копия от 7 октября 2011 на Wayback Machine
- Тундровый ненецкий язык: Почему право в ненецком языке связано со спиной, а лево — с лицом, кто такая хоска и как зовут собаку, если у нее пятно на ухе Архивная копия от 20 января 2021 на Wayback Machine
- The Sound of the Tundra Nenets language (Numbers, & Sample Text) Архивная копия от 4 ноября 2021 на Wayback Machine