Николай Алексеевич Северцов

Северцов Николай Алексеевич (1827 – 1883) – Ресей зоогеографы және саяхатшысы.

Николай Алексеевич Северцов
Туған күні, жері	1827
Қайтыс болған күні, жері	1883
Зерттеу салалары	зоология, зоогеография, орнитология, ботаника, этнография

1846 жылы Мәскеу университетін тәмамдаған, 1855 жылы диссертация қорғаған. 1857 – 79 ж. Орта Азия мен Қазақстан жерін зерттеп, алқап орфографиясы, геологиясы, өсімдігі мен жануарлары жөнінде бай деректер жинады, оның табиғатына алғаш рет кешенді-географиялық сипаттама берді. Н. А. Северцовтің Қазақстанды зерттеу жұмыстары П. П. Семеновтың Тянь-Шаньды зерттеуімен тұспа-тұс келеді. Ол əуелде Арал теңізі мен Сырдарияның төменгі сағасына сапар шекті. Одан соң Тянь-Шаньда, Жетісу, Қызылқұм, Қаратау өңірлерінде зерттеу-бақылау жұмыстарын жүргізді, Үстірт пен Мұғалжарды зерттеді. Осы зерттеулер нәтижесінде Н. А. Северцов Қазақстан жерінде жануарлардың таралуы жайында ғылыми - ой пікірлерді кеңейтті. Ғалымның табиғат компоненттерінің өзара байланысы жəне сабақтастығы туралы идеясы географиядағы экологиялық бағыттың дамуына жол ашты.

1857 ж. Арал-Каспий атырабына императорлық Санкт-Петербург ҒА-сы ұйымдастырған экспедицияға И.Г.Борщов пен Н.А.Северцов қатысты. Экспедиция жұмыстарының қорытынды деректерiнiң маңызы өте зор болды. Экспедиция жүмысының нәтижесiнде Батыс Қазақстанның жер бетi, геологиялық құрылысы, климаты, флорасы және фаунасы туралы нақты деректер кеңейдi. 19 ғ-дың соңы — 20 ғ-дың басында Қазақстан фаунасын зерттеуге көңiл бөлiне бастады. Iрi зоологиялық зерттеулердi Арал — Каспий экспедициялары жүргiздi. Жаратылыс зерттеушiлердiң Петербург қоғамы өлкенiң жаратылыс тарихын анықтау мақсатында экспедиция ұйымдастырды және Каспий мен Арал теңіздерiнiң фаунасын зерттеуде бай материал жинақтады. Экспедицияның ихтиологиялық коллекциясын зерттеу нәтижелерiне сүйенiп, К.Ф. Кесслер жаңа геол. уақытта Каспий мен Арал теңіздерi арасында болған байланыстылық туралы пiкiрге алғашқылардың бiрi болып өз күмәнiн айтты.

Северцовтың, А.М.Никольскийдiң зерттеулерi географиялық тұрғыда жүргiзiлуiмен ерекшеленедi. Северцов “Вертикальное и горизонтальное распределение туркестанских животных” (“Түркiстан жануарларының таулы және жазық өңiрде таралуы”) деген күрделi еңбегiнде (1873) Орта Азияны географиялық аудандастырудың негiзiн қалады. Жануарлардың өсуі мен өнуін және таралуына назар аударды. Ғалымның табиғат компоненттерінің өзара байланысы және сабақтастығы туралы идясы географиядағы экологиялық бағыттың дамуына жол ашты.