Николай Васильевич Кологойда
Кологойда Николай Васильевич 1922 жылы Солтүстік Қазақстан облысының Булаев ауданындағы Воскресенка селосында туған. Орта мектепті соғыс басталардан бір жыл бұрын Свердлов облысы Полевской қаласында бітірген. Кологойда Николай Васильевич әскери-жаяу әскер училищесін лейтенант дәрежесінде тәмамдап, алғашқы ұрысқа Мәскеу қорғаныс аймағында кірісті. Оның әскери шежіресі осыдан басталады.
| Кологойда Николай Васильевич | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері |
Воскресенка село,Мағжан Жұмабаев районы,Солтүстік Қазақстан облысы |
| Қайтыс болған күні |
18 қыркүйек 1964 (41 жас) |
| Қайтыс болған жері |
Полевской қаласы, Свердлов облысы |
| Мемлекет | |
| Әскер түрі |
жаяу әскер |
| Қызмет еткен жылдары | |
| Шайқасы |
Ұлы Отан Соғысы |
| Марапаттары |
|
Содан соң Солтүстік-Батыс майданы, Воронеж түбіндегі, Днепрдегі ұрыстар, Варшава маңындағы екпінді шабуылдар мен Прага көшелеріндегі соңғы шайқастар. 1943 жылдың күзінде 52-армияның әскерлері өзенге беттеді. Осы армияның 254-атқыштар дивизиясының басшылығы Днепрден өту және батыс жағалауда плацдармды басып алу үшін шабуыл тобын жасақтауды ұйғарды. Оған барынша тісқаққан әрі қажырлы жауынгерлер іріктелді. Топты басқаруды капитан Кологойдаға жүктеді. 1943 жылғы 30 қыркүйектен 1 қазанға қараған түнде шабуыл тобының 102 жауынгері Днепрден өтіп, Крещатик деревнясының түбінде «Ұлы Германия» СС дивизиясының полктарының бірімен ұрысқа кірісті. Кескілескен ұрыста немістердің өздерінің айтуынша капитан Кологойданың тобы 270-ке тарта адамды жер жастандырды, капитанның өзі операцияны басқарып, айрықша ерлік көрсете отырып, қолмақол ұрыста СС-тің 17 гитлершісін өлтірді. Сөйтіп, капитан Кологойданың тобы Днепр өзенінен өту мүмкіндігін қамтамасыз етті. Кеңес жауынгерлеріне эсесшілердің 18 танкі мен екі батальоны қарсы тұрды. Олар бір күнде жеті рет шабуылға шықса да, плацдармды құрта алмады. Днепр өзенінен өтуде көрсеткен сәтті де қаһармандық қимылдары және дұшпанға қарсы ұрыста жасаған жеке ерлігі, дивизия бөлімдері келіп жеткенше бір тәулік бойы шепті қолда ұстап тұрғаны үшін капитан Кологойдаға КСРО Жоғарғы Кеңесi Төралқасының 1944 жылғы 22 ақпандағы Жарлығымен Кеңес Одағының Батыры атағы берiлдi. [1]
Соғыс біткен соң Н.В. Кологойда партия мектебіне оқуға жіберіледі. Содан соң Свердлов облысы Артин аудандық атқару комитетінің төрағасының орынбасары болып екі жыл қызмет атқарады. Содан кейін тағы да В.И. Ленин атындағы Әскери-саяси академияда оқиды.
Академия түлегі майор Кологойда 1956 жылдың жазында әскери бөлімдер бірінің командирінің орынбасары қызметіне тағайындалады. Николай Васильевич өзінің жауынгерлік тағылымын, білімін жас жауынгерлерге дарытады. 1963 жылғы 8 мамырда полковник Кологойда әскери делегация құрамында Берлинде Кеңес жауынгерлеріне арналған ескерткіштің ашылу салтанатында болды. Бір жылдан соң ауыр сырқатқа шалдыққан Николай Васильевич төсек тартып жатып қалады. 1964 жылғы 18 қыркүйекте ол дүниеден өтті.
Дереккөздер
өңдеу- Орысша уикипедия
- Айбын Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
Тағы қараңыз
өңдеу- ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза офицерскому, сержантскому и рядовому составу Красной Армии» от 22 февраля 1944 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1944. — 5 марта (№ 13 (273)). — С. 1