Ноутбук

Ноутбук (ағылш. notebook — блокнот) – дербес компьютердің құрамы, пернетақта, монитор, қалталы компьютер және қуат көзінің батареясының ықшамдалған кіші түрдегі жиынтығы. Ноутбуктардың басты ерекшеліктері жеңіл салмақтылығында және көлемінің ықшамдылығында. Жұмыс істеу уақыты бір сағат пен он бес сағат аралығына тең.

Ноутбук үлгісі

Ноутбуктер әдетте бүктелген форма факторында жасалған. Ноутбук экранды, пернетақтаны және сенсорлық тақтаны тасымалдау кезінде қорғау үшін бүктелген. Бұл сонымен қатар тасымалдаудың ыңғайлылығымен байланысты (көбінесе ноутбук портфельде тасымалданады, бұл оны қолыңызда ұстамай, иыққа іліп қоюға мүмкіндік береді).

Көп жағдайларға ноутбуктарға форм – факторы жинама негізді келетін лэптоп түрлері жатады. Ноутбуктың тасымалы жиналған күйде орындалғандықтан, экранды, пернетақтаны және тачпад нысандарын қорғау мүмкіндігін береді. Ноутбуктын тағы мүмкіншіліктерінің бірі – оны қарапайым арнайы дорбада тасымалдауға болатындығында.

Тарихы

1968 жылы «Xerox» фирмасының зерттеу лабораториясының басшысы Алан Кей «блокнот» көлемімен тең келетін, желіге сым қолданбай қосылуға болатын, шағын экранмен жабдықталған және тасымалға жеңіл есептеуіш машинасын құру жайлы ұсыныс жасады.

1979 жылы NASA тапсырысымен, Вильям Могридж(Grid Systems компаниясының өкілі) алғашқы Grid Compass есімді ноутбукты жасап шығарды(жедел жадының көлемі 340 кБ, процессоры Intel 8086 жиілігі 8 мГц және экраны люминесцентналы). Аталмыш ноутбук Space Shuttle жобасында қолданылған.

Алғашқы азаматтық қолданысқа 1981 жылы Адам Осборнның 1795 АҚШ доллары тұратын ноутбугі қолданысқа еңді (салмағы 11 кг, жедел жады 64 кБ, 4 мГц жиілігі бар Zilog Z80A процессоры, 5,25 дюйімды екі диск салу құрылғысы бар, үш портты, 52 таңбадан 24 жол еңгізуге мүмкіндік беретін 8,75х6,6 см көлемді монохромды экран және 69 пернемен жабдықталған болатын). Алайда Osborne Vixen ноутбуктарының шығарылымы жайлы хабар оның құрастырылуына дейін айтылғандықтан (ал бұл хабар Osborne 1 ноутбуктарының сатылымына теріс әсерін тигізді), компания кедейленді.

1982 жылы Compaq фирмасы процессоры Intel 8080 IBM PC есімді ноутбукты қолданысқа еңгізді. 1983 жылы компьютерді өндіретін көптеген фирмаларда өздерінің ноутбуктарын жасауға тәжірибелері болған. 1984 жылы Apple фирмасы LCD дисплейді ноутбуктарын шығарды. 1986 жылы IBM процессоры Intel (салмағы 5,4 кг, диск салу кеңістіні 3,5 дюйм) болған ноутбугын 3500 АҚШ доллары бағасының көлемінде шығарды.

1990 жылы Intel дүниежүзінде алғашқы мобильді дербес компьютерлерге арналған процессорын Intel 386 SL есімімен шығарды, сондай ақ қуат көзінің батареясының ұзақ мерзімділігі арттырылды.

Атқаратын қызметтері

Тасымалға жеңіл компьютерлердің бағасы қарапайым дербес компьютерлермен тең келгенімен бірге, бір деңдейде жұмыс істеу қабілеттілігі бар. Бірақ ноутбуктың нарықтағы сатылымы дербес компьютерге қарағанда күрт төмен. Ноутбуктық құрамы дербес компьютердің құрамына ұқсас, бірақ өлшемдері мен құрамындағы бөлшектер оңтайландырылған және кішірейтілген.

Сондай – ақ, ноутбукты теледидарға немесе үнтаспаға қосып, қарапайым мультимедиалық сауықтыру орталығына айналдыруға болады.

Функциялар

Ноутбуктер жұмыс үстелдерінің компьютерлерімен бірдей міндеттерді орындай алады, дегенмен бірдей бағамен ноутбуктың өнімділігі айтарлықтай төмен болады. Ноутбуктерде жұмыс үстелі компьютерлеріне ұқсас компоненттер бар және олар бірдей функцияларды орындайды, бірақ миниатюраланған және мобильді пайдалану және энергия тиімділігі үшін оңтайландырылған.

Сондай-ақ, ноутбукті (теледидардан шығатын немесе HDMI қосқышы бар) теледидарға және / немесе аудио жүйеге қосу арқылы сіз оны мультимедиялық үйдегі ойын-сауық орталығы (мультимедиялық станция) ретінде пайдалана аласыз. Бұл үшін олардың кейбіреулері қашықтан басқару құралдарымен жабдықталған (мысалы, HP Pavillion сериясы).

Ноутбуктар мен дербес компьютерлерді салыстыру

Ноутбуктардың дербес компьютерлерден артықшылықтары

Салмағының жеңілдігі және көлемінің шағын болуы. Ноутбуктын орнын еш қиындықсыз ауыстыруға болады. Ноутбукты сапарға, демалыс орнына, алыс аймаққа алуға болады. Ал дербес компьютерді бөлмелер арасында ауыстыру қиындыққа соғады.

Жұмыс істеу үшін сыртқы құрылғыларды міндетті түрде қосуды талап етпейді. Ноутбуктың құрамында пернетақта, монитор және тінтуір орнатылғандықтан, артық құрылғыларды қосуды талап етпейді. Ал дербес компьютерге міндетті түрде шеткері құрылғыларды қосу қажет.

Автономиялы жұмыстың мүмкіндігі. Тоқ көзінің жоқтығында ноутбук өзінің аккумуляторы арқылы ұзақ уақыт жұмыс істеу мүмкіншілігіне ие (көлікте, ұшақта, ойын сауық орталықтарында және т.б). Дербес компьютермен ұзақ уақыт жұмыс істеу тек қосымша тоқ көзін сақтау құрылғысының көмегімен қана жүреді.

Сымсыз интернет жүйесіне қосылуға мүмкіншілік бар. Қазіргі замаңғы ноутбуктардың көбісі Wi-Fi құрылғысымен қамталғаны бар. Wi-Fi – ға қосылу мүмкіншілігі көптеген ойын сауық орталықтарында, кафелерде, мейрамханаларда бар. Сондай – ақ қаланың кейбір аудандарында Wi-Fi желісіне қосылуға мүмкіншілік бар. Ал дербес компьютерлердің көбісі аталмыш жүйемен қамтамасыздырылған.

Ноутбуктардың дербес компьютерлерден кемшіліктері

Бағасының қымбаттылығы. Қымбат баға барлық ноутбуктардың ең басты міні. Толықтай жасақталған дербес компьютер (пернетақта, монитор, тіңтуір) орташа жұмыс күші бар ноутбуктың бағасымен тең келеді. Алайда компьютер өндеу саласының қарқынды дамуымен, ноутбуктардың бағалық көрсеткіші қатты айырмашылықпен ерекшеленбейді.

Өндіруші күштерінің аздығында. Ноутбуктың шағын көлемі суыту талаптарына айрықша мән береді. Сондықтан ноутбуктың әр –бір құрамдас бөлігі жылу бөлу мәселесінде шектеулі, бұл оның өндірушілігіне де әсер етеді. Тіпті ең мықты ойынға арналған ноутбуктар үш өлшемді сызбаға арналған және ойын ойнауға арналған дербес компьютерлермен бәсәкелесе алмайды.

Ішкі құрамын өзгертуде шектеулердің болуы. Дербес компьютерлерге қарағанда ноутбуктардың құрамдық бөліктерін өзгертуде шектеу бар. Тек жедел жад пен қатқыл диск дискіні ауысыру мүмкіншілігі бар. Сондай – ақ бейнекартаны ауыстыруға ноутбуктардың кейбір модельдері мүмкіншілік береді. Кез –келген шағымдар болған жағдайда тек кәсіби тәжірибесі бар маманға сауал сұрауға баруға болады. Бейнекарталар немесе процессорлар жеке сатылымда сирек кездеседі.

Түрлі операциялық жүйелермен үйлесімділігінің аздығында. Ноутбуктардың кейбір модельдерінде түрлі операциялық жүйелермен байланыстың орнатуында кедергілер шығып жатады. Сондықтан аталмыш кедергілер дербес компьютерлерге қарағанда ноутбукка операциялық жүйені орнатуды қиындатады.

Ноутбук құрамы

Ноутбуктың сыртқы қабаты. Ноутбук сыртқы қабаты көп жағдайларда қаттылығы жоғары сапалы болатын пластмас материалынан жасалынады. Ноутбуктың іші арнайы қаптамамен оратылған. Бұл қаптама қолданушыға зақым алып келу ықтималдылығы бар электромагнитті әсерлерден қорғайды. Ноутбуктың мықтылығын арттыру үшін, сыртқы қабатына темір корд орнатылады. Сыртқы қаптаманың ішінде экранның құрамдас бөлшектері, шлейфтер, сәуле беретін шамдар орналасқан. Сонымен қатар шеткері құрылғылар орнатылған (вэб – камера, Wi-Fi желісін қосу батырмасы және т.б ).

Салқындату жүйесі. Ноутбуктық салқындатушы құрылғысының негізгісі кулер болып табылады. Ол ноутбукта жиналған ауаны өзіне тартып, оны арнайы радиатор көмегімен сыртқа шығарып отырады.

Қуаттандыру көзі. Ноутбук өзінің аккумуляторларымен, сондай – ақ тоқ көзін беру желісіне қосылған құрылғымен жұмыс істеу мүмкіншілігіне ие. Көптеген ноутбуктарда литий-ионды аккумуляторлар қолданылады.

Процессор. Ноутбуктың процессоры пішіні жағынан дербес компьютердің көлемімен ұқсас келеді. Бірақ – та Centrino технологиясының көмегімен ноутбуктың процессоры қуат көзін аз алап етеді және жылу бөлу мөлшері едәуір төмен.

Ноутбуктардың топтастырылуы

Бірін – бірі толықтыратын ноутбуктардың екі топтастырылуы бар:

Дисплейінің диагоналі жағынан:

17 дюймды және одан үлкен — «дербес компьютерді ауыстырушы»

• 14 — 16 дюймды — кең ауқымда қолданылатын ноутбук түрлері

• 11 — 13,3 дюймды — субноутбуктар

• 9 — 11 дюймды — ультраықшамды ноутбуктар

• 7 — 12,1 дюймды (DVD приводы жоқ) — нетбуктар.

• Жеті дюймді және одан көлемі кішкентай болып келетін ноутбуктар «қолды ұстауға арналған ноутбуктар» деген есім алған.

Техникалық мүмкіншіліктеріне қарай:

• Бюджетті ноутбуктар

• Орта топтағы ноутбуктар

• Бизнес – ноутбуктар

• Мультимедиалық ноутбуктар

• Ойынға арналған ноутбуктар

• Мобильді жұмыс орталығы

• Имиджді ноутбуктар

• Паналы ноутбуктар

• Сенсорлы дисплейді ноутбуктар

Ноутбуктардың негізгі ақаулары

Бөлшектердің сапасы мен ықшамдығы арасындағы айырмашылық ноутбуктарға тән ерекше ақаулардың пайда болуына әкеледі. Олардың көпшілігі айқын «белгілері» бар және маманның араласуын қажет етеді.

Қызып кетуі

Ноутбуктердегі желдету тесіктерінің дизайны әдетте төменгі жағында қарастырылған. Егер ауаның еркін айналуы қиын болса (компьютер жұмсақ жерде болса немесе желдеткіш шаң бөлшектерімен бітелген болса), ноутбук зақымдалуы мүмкін. Компьютер шуылдап, өзін өшіре бастайды. Ақаулықтарды болдырмау үшін сіз арнайы салқындатқыш жастықшаларды қолданыңыз немесе ноутбукті қатты жерге қойыңыз.

Сұйық ену

Сұйық ену және конденсация. Аяздан әкелінген суық ноутбуктің ішкі бөліктерін кенеттен қыздыру корпустың ішінде конденсацияның пайда болуына, қысқа тұйықталуға және сәйкесінше ақауларға әкеледі. Мұндай жағдайды болдырмау үшін ноутбук жұмыс басталар алдында бөлмеде біраз уақыт (30-40 минут) жылыту керек. Пернетақтаға төгілген сұйықтық та осындай әсерге ие.

Өндірушілер

Sony vaio 1 субноутбугы

Ноутбуктарды көптеген компаниялар өндіреді. Олардын арасында:

• Acer
• Apple
• ASUS
• Dell
• Fujitsu
• Gateway
• HCL
• Hewlett-Packard
• Lenovo
• LG
• MSI
• Panasonic
• Samsung
• Sony
• Toshiba және т.б.