Нәпіл Базылхан

Нәпіл Базылхан (1967 жылы, Моңғолия, Өлгий аймағында туған) — филология ғылымдарының докторы, Халықаралық Түркі академиясының сарапшы ғалым, шығыстанушы, түрколог және моңғолтанушы.

Нәпіл Базылхан
Туған күні	10 шілде 1967 (1967-07-10) (57 жас)
Туған жері	Өлгий аймағы, Моңғолия
Азаматтығы	Қазақстан
Ғылыми аясы	Түркология
Жұмыс орны	Халықаралық Түркі академиясы
Ғылыми дәрежесі	филология ғылымдарының кандидаты
Марапаттары	Парасат ордені

Моңғолияда дүниеге келген және 1990 жылы Моңғол мемлекеттік университетін "жапон тілі аудармашысы және моңғол тілі мен әдебиеті оқытушысы" мамандығы бойынша тәмамдаған.

Өмірбаяны

Білімі

1985-1990 жж. — Моңғол мемлекеттік университеті, шығыстану факультеті (жапон тілінің аудармашысы және моңғол тілі мен әдебиеті оқытушысы).

Ежелгі түркі тілі, Осман тілі, Қазіргі түрік тілі, Орта түркі тілі (шағатай тілі), Ежелгі моңғол тілі, Қазіргі моңғол тілі, Ежелгі маньчжур тілі, Ежелгі жапон тілі, Қазіргі жапон тілі, Орыс тілі, Ағылшын тілі, Неміс тілін меңгерген.

Еңбек жолы

1990-1991 жж. — Моңғол мемлекеттік университетінің моңғолтану зертханасының лаборанты, Ұлан-Батыр қаласы, Моңғолия.

1991-1993 жж. — Түркия, Анкара қаласындағы Газий университетінің стажер-оқытушысы.

1993-1996 жж. — Абай атындағы Алматы мемлекеттік университетінің аспиранты.

1993-1996 жж. — ҚР Ұлттық Ғылым академиясының Шығыстану орталығының кіші ғылыми қызметкері.

1996-2001 жж. — ҚР Ғылым академиясының Шығыстану институтының ғылыми қызметкері.

2002-2008 жж. — ҚР Білім және ғылым министрлігі Шығыстану институтының Орталық және Оңтүстік Азия бөлімінің меңгерушісі, жетекші ғылыми қызметкері.

2009-2017 жж. — ҚР БҒМ Орталық және Оңтүстік Азия бөлімінің жетекші ғылыми қызметкері.

2017 жылдан қазіргі уақытқа дейін — Халықаралық Түркі академиясының Ғылым бөлімінің аға сарапшысы.

Оқытушылық қызметі

1990-1991 жж. — Моңғол мемлекеттік университетінде жапон және моңғол тілдері оқытушысы.

1994-1996 жж. — ҚазҰУ және ҚазҰМУ-да жапон тілінің оқытушысы.

2012-2017 жж. — Абай атындағы ҚазҰУ-дың Қазақстан тарихы кафедрасының аға оқытушысы.

Ғылыми қызығушылықтары

Нәпіл Базылханның 7 монографиясы, 11 ғылыми каталогы мен жинақтары, 2 колледждерге арналған оқулықтары және 118 ғылыми жарияланымы, 73 ғылыми мақала және 37 ғылыми-танымдық мақалалары бар. Оның ғылыми еңбектері шетелдік басылымдарда да жарық көрген.

• Түркология (ежелгі түркі жазуы, археологиясы, Тюрк Элі тарихы).
• Моңғолтану (түркі-моңғол этимологиясы, салыстырмалы зерттеу).
• Алтайтану (түркі-моңғол және маньчжур-тұңғыс тілдері, жапон тілі).
• Номадология, этнолингвистика, нумизматика және эпиграфика.

Ғылыми экспедициялар

Нұрлан Базылхан Қазақстан, Моңғолия, Жапония және Түркия ғалымдарымен бірге бірнеше археографиялық, археологиялық экспедицияларға қатысқан. Ол «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы аясында 2004-2005 жылдары Моңғолия, Ресей, Қытай және Түркияда археографиялық экспедицияларды басқарды.

Негізгі экспедициялар:

Нәпіл Базылхан Қазақстан, Моңғолия, Жапония және Түркия ғалымдарымен бірге көптеген тарихи-деректанулық, археологиялық экспедициялар мен археографиялық ғылыми іссапарларға қатысқан. 2004-2005 жылдары «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы аясында Моңғолия, Ресей, Қытай және Түркияға археографиялық экспедицияларды басқарды.

1. 1. 1999 ж. қыркүйек-қазан – «Моңғолияның Баян-Өлгий аймағындағы ежелгі ескерткіштер» (Жетекші – ф.ғ.к. Н.Базылхан, қатысушылар: Е.Қонысбекұлы) – Экспедиция есебі, 60 б.
   2. 1999 ж. қазан – «Тоньюкукқа арналған культтік ескерткіш кешені» (жапон экспедициясының қатысушысы) – Экспедиция есебі, 40 б.
   3. 2001 ж. тамыз-қыркүйек – «Ежелгі түркі жазбалары мен мәдениеті ескерткіштерін кешенді зерттеу» (Жетекші – т.ғ.д. С.Е.Ажигали, қатысушылар: Н.Базылхан, Л.Р. Турғанбаева) – Экспедиция есебі, 25 б.
   4. 2002 ж. шілде – «Моңғолияның батысындағы ежелгі түркі жазбалары» (Жетекші – ф.ғ.к. Н.Базылхан, қатысушылар: Е.Қонысбайұлы) – Экспедиция есебі, 95 б.
   5. 2003 ж. қыркүйек – «Моңғолияның батысындағы ежелгі түркі жазбалары» (Жетекші – ф.ғ.к. Н.Базылхан, қатысушылар: Е.Қонысбайұлы, Р.Монхтулга) – Экспедиция есебі, 145 б. (Мәдени мұра бағдарламасы аясында).
   6. 2004 ж. қазан – Түркияға ғылыми іссапар, Стамбул (Н.Базылхан, А.Нурманова) – Мәдени мұра бағдарламасы бойынша.
   7. 2004 ж. тамыз-қыркүйек – «Моңғолиядағы ежелгі түркі жазбалары» (Жетекші – ф.ғ.к. Н.Базылхан, қатысушылар: Е.Шымшихан, С.Баширов) – Экспедиция есебі, 125 б.
   8. 2005 ж. қыркүйек – «Енисейдегі ежелгі түркі жазбалары» (Жетекші – ф.ғ.к. Н.Базылхан, қатысушылар: С.Баширов, С.Рысбеков) – Экспедиция есебі, 85 б.
   9. 2008 ж. шілде-тамыз – «Моңғолиядағы ежелгі түркі қалалары мен ескерткіштері» (Жетекшілер: т.ғ.к. З.Самашев, т.ғ.д. проф. Д.Баяр, қатысушылар: Н.Базылхан, А.Оңғар, Р.Мөнхтулга, Н.Баярсүх) – Экспедиция есебі, 200 б.
   10. 2009 ж. мамыр – «Моңғолиядағы ежелгі түркі ескерткіштері» (Жетекшілер: т.ғ.к. З.Самашев, т.ғ.д. проф. Д.Баяр, қатысушылар: Н.Базылхан, Р.Мөнхтулга) – Экспедиция есебі, 96 б.
   11. 2011 ж. маусым – «Моңғолияның Баян-Өлгий аймағындағы ежелгі ескерткіштер» (Жетекші – Н.Базылхан) – Археографиялық экспедиция есебі, 98 б.
   12. 2012 ж. маусым – «Ұлытау» археографиялық экспедициясы (Жетекші – Н.Базылхан) – Экспедиция есебі, 45 б.
   13. 2014 ж. қыркүйек-қазан – «Берлин Турпанфоршунг» археографиялық іссапар, Германия (Мәдени мұра бағдарламасы бойынша) – Есеп, 20 б.
   14. 2014 ж. қыркүйек – «Моңғолиядағы түркі этностары» (Түркі академиясы мен Моңғолия Ғылым академиясы бірлескен экспедициясы, қатысушылар: Н.Базылхан, О.Бикумар) – Экспедиция есебі, 100 б.
   15. 2016 ж. қазан – Санкт-Петербургке (РФ) археографиялық іссапар (Мәдени мұра бағдарламасы бойынша) – Есеп, 10 б.
   16. 2016-2018 жж. – «Шивээт Улаан-2016» ежелгі түркі мемориалдық кешені, Моңғолия (Жетекші – Н.Базылхан, қатысушылар: Д.С., Ц.Буянхишиг, К.Умиров, Н.Мөнхбат) – Экспедиция есебі, 81 б.
   17. 2017 ж. маусым-шілде – «Шивээт Улаан-2017» ежелгі түркі мемориалдық кешені, Моңғолия (Жетекшілер: Д.Кыдырали, Д.Цэвээндорж, Н.Базылхан) – Экспедиция есебі, 100 б.
   18. 2018 ж. шілде-тамыз – «Шивээт Улаан-2018» ежелгі түркі мемориалдық кешені, Моңғолия (Жетекшілер: Д.Кыдырали, Д.Цэвээндорж, Н.Базылхан) – Экспедиция есебі, 100 б.
   19. 2018 ж. тамыз-қыркүйек – «Хөшөө цайдам-2018» ежелгі түркі мемориалдық кешені, Моңғолия (Жетекшілер: Д.Кыдырали, Д.Цэвээндорж, Н.Базылхан) – Экспедиция есебі, 48 б.
   20. 2019 ж. шілде-тамыз – «Шивээт Улаан-2019» ежелгі түркі мемориалдық кешені, Моңғолия (Жетекшілер: Д.Кыдырали, Д.Цэвээндорж, Н.Базылхан) – Экспедиция есебі, 100 б.
   21. 2019 ж. шілде-тамыз – «Номгон-2019» ежелгі түркі мемориалдық кешені, Моңғолия (Жетекшілер: Д.Кыдырали, Д.Цэвээндорж, Н.Базылхан) – Экспедиция есебі, 100 б.
   22. 2022 ж. шілде-тамыз – «Номгон-2022» ежелгі түркі мемориалдық кешені, Моңғолия (Жетекшілер: Д.Кыдырали, Д.Цэвээндорж, Н.Базылхан) – Экспедиция есебі, 100 б.

Отбасы

Нәпіл Базылхан Жазгүл Жұмабай есімді жұбайымен отбасылы, үш баласы бар: Киікжан, Күлтегін, Йолығтегін.