Нәтай Әзімханұлы Кенесарин

Нәтай Әзімханұлы Кенесарин (24 маусым 1908 жыл, Төле би ауданы 16-ауылы – 16 сәуір 1975 жыл, Өзбекстан, Ташкент қаласы) — ғалым, геолого-минералды ғылымдардың докторы (1958), профессор (1952), Өзбекстан Ғылым Акакдемиясының корреспондент мүшесі (1962), Өзбекстанның еңбек сіңірген геологы (1967). Нәтай Кенесарин атақты Кенесары Қасымұлының Күнімжан деген бәйбішесінен болған кенжесі - Ахмет сұлтанның Әзімхан деген ұлынан тараған шөбересі.

Нәтай Әзімханұлы Кенесарин
Нәтай Әзімханұлы Кенесарин
Туған күні

24 маусым 1908 (1908-06-24)

Туған жері

Төле би ауданы, Түркістан облысы,  Қазақстан

Қайтыс болған күні

16 сәуір 1975 (1975-04-16) (66 жас)

Қайтыс болған жері

Ташкент қаласы  Өзбекстан

Ғылыми аясы

Геология

Ғылыми дәрежесі

Геология-минерология ғылымдарының докторы

Ғылыми атағы

Профессор, Өзбекстан ғылым академиясының корреспондент-мүшесі

Альма-матер

Орта Азия индустриалды институты

Атақты шәкірттері

Жүрімбек Сыдықов

Несімен белгілі

Кенесары Қасымұлының шөбересі

Өмірбаяны

өңдеу

Балалық шағы

өңдеу

Қызмет жолы

өңдеу
  • 1935 Орта Азия индустриалды институтын бітірген.
  • 19351944 жылдары Өзбекстан Ғылым Акдемиясында ғылыми қызметтер атқарған.
  • 1944 – 52 жылдары Қазақстан Үкіметінің шақыруымен Алматыға келіп, Геология ғылымдар институтында гидрогеология және инженерлік геология бөлімін басқарды.
  • 19521960 жылдары Ташкент ауыл шаруашылық институтында кафедра меңгерушісі, профессор болды.
  • 19601962 жылдары Ташкент қаласындағы Гидрогеология және инженерлік геология институтын ұйымдастыруға белсене ат салысып, сол институтта директордың орынбасары, директоры (1962 – 68) қызметін атқарды,
  • 1968 жылдан лабаротория меңгерушісі болды. Негізгі ғылыми еңбектері жер асты суларын зерттеуге арналған.
  • 1971 - 1975 жылдары Ташкент ирригация және мелиоарция институтының Гидрология и гидрогеология кафедрасының меңгеруші болған. Кенесарин Гидрология и гидрогеология кафедрасының жұмысын жандандырып, көптеген ғылыми жаңалықтарды қолданысқа енгізеді.

Сырдария алабының суармалы жерлеріндегі грунт суларының әсерін анықтау, Жезқазған қаласы мен Ембі мұнай кәсіпорындарын жер асты суымен қамтамасыз етуге қатысты көптеген ғылыми зерттеулер жүргізді. Суармалы аймақтардағы грунт суларының режимі мен балансын, Күн энергиясымен байланысын, артезиандық сулардың қорын анықтап, оның пайдалану бағыттарын негіздеді. 150-ден астам ғылыми еңбектердің авторы. Медальдармен марапатталған.

 
Ташкент қаласындағы Нәтай Кенесериннің бейіті

1975 жылы 16 сәуір күні қазақ ұлытының біртуар ұлы, ғалым, асылдың сынығы Нәтай Кенесарин 67 жасына қараған тұста Ташкент қаласында дүниеден озды. Белгілі ғалымның денесі Өзбекстанның зиялы қауымы жерленген Шағатай зиратына қойылды.

Шығармалары

өңдеу
  • Формирование режима грунтовых вод орошаемых районов Средней Азии, Таш., 1959;
  • Ресурсы подземных вод Узбекистана и перспективы использования их в народном хозяйстве, «Узбекистанский геол. журнал», ғ5, 1961;
  • Вляние орошения на режим грунтовых вод в условиях аридной зоны (Средняя Азия и Южный Казахстан), М., 1964;
  • Основные проблемы мелиоративной гидрогеологии в районах орошаемого земледелия КСРО, С., 1964.

Ж. Сыдықов [1]

Нәтай Кенесариннің құрметіне

өңдеу

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақстан Республикасының Ғылым Энциклопедиясы