Ономасиология (лингвистика)

Ономасиология – номинация (атау) теориясы. Семантиканың бір бөлігі. Семасиологияға қарама-қарсы қойылады. Ономасиологиядағы зерттеу зат немесе құбылыстан осы зат не құбылыс туралы ойға қарай бағытталады және оларды тіл құралдары арқылы белгілейді. Ономасиология бүкіл тіл бірліктерін олардың аталу немесе репрезентативтік қызмет атқаруы тұрғысынан зерттейді, атау техникасы мәселелерімен де айналысады. Қазіргі лингвистикада ономасиологияның тар мағынасындағы түсінігі де бар. Онда ономасиология атау процестері туралы ілім ретінде қабылданады, ал кең тұжырымдамада, тілдегі бүкіл номинативті қызмет саласын зерттеу деп қарастырылады.

Теориялық ономасиология өз бастауын антикалық дәуірден алады. Атау теориясы антикалық философияда маңызды орын алғаны белгілі. Одан кейінгі ғасырларды логикалық-философиялық тартыстар номиналистер мен реалистер арасында болды (қар. Логикалық бағыт). Олар заттың аталуы қалай жасалады, «табиғатынан ба» әлде «жасалуынан ба» деген сұраққа жауап іздеді. Оларды әсіресі қазықтырған мәселе-жалпы түсініктердің («универсалиялардың») пайда болуы. 1910 ж. Р.Мерингер, Г.Шухгардт еңбектерінде мағына  мен атауды бөлек қарастыру жөнінде айтылған болатын. Қазіргі О.А. Цаунерден басталады (1903). Ол талдаудың жаңа бағытын ұсынып, оны семасиологияға қарама-қарсы қойды.