Орал-Алтай теориясы

"Орал-Алтай теориясы" — орал және алтай тілдері деп аталатын екі үлкен тіл семьясының генетикалық туыстығын уағыздайтын теориялық жорамал. Ғалымдар орал тілдері тобына фин-угор, самоди тілдерін, алтай тілдері тобынатүркі, моңғол, туңғыс-маньчжур тілдерін жатқызады. 18 ғасырда пайда болған бұл теорияны қолдаушылар (Ф. Страленберг, В. Шотт, М. А. Кастрен, О. Бетлингк, В. Томсен, М. Рясянен, Дж. Киекбаев т. б.) орал-алтай тілдерін 4 географиялық топқа (оңтүстік, солтүстік, батыс, шығыс) бөліп қарастырады, бұған қарсы ғапымдар ( В. Котвич, Дж. Клосон, A. М. Щербак т. б.) бұл тілдердегі сөздердің ұқсастығын ұзақ тарихи қарым-қатынастың нәтижесі деп қарайды. Отандық түркітанушы ғалымдар көптен бері орал және алтай тілдерін өз алдына саралап, жеке-жеке зерттеумен шұғылданып келсе де, олар тек түркі тілдерінің өзара туыстығын дәлелдейтін венгр ғалымы Вамберидің (1870 ж.) жорамалын ғана мақұлдап отыр. Түркі-моңғол тілдерінің генетикалық жақындығы туралы пікірлер екіұдай түрінде қалып отыр. "Орал-түркі" тілдерінің туыстығы туралы пікір-жорамалдардың ішінде тек Д. Неметтің пікірі (1928) ғана ғалымдардың көңілін аударып отыр.