Отандастар қоры

«Отандастар қоры» коммерциялық емес акционерлік қоғамы — шетелдегі және Қазақстан Республикасына көшіп келген этникалық қазақтарды қолдауды қамтамасыз ету үшін құрылған мемлекеттік ұйым.

«Отандастар қоры» КеАҚ
Түрі	коммерциялық емес акционерлік қоғам
Қызметі	шетелдік және Қазақстан Республикасына келген этникалық қазақтарды қолдау
Құрылды	13 қазан 2017 жыл
Орналасуы	Қазақстан, Астана, Қонаев көшесі 12/1
Басты адамдары	Президенті Абзал Сапарбекұлы
Саласы	Шетелдегі қазақ диаспорасы
Басшы компания	ҚР Сыртқы істер министрлігі
Сайты	oq.gov.kz

Тарихы

2017 жылы маусым айының 22-25 күндері Астанада өткен Дүниежүзі қазақтарының V құрылтайында Мемлекет басшысы Н. Назарбаев «Отандастар» қорын құрып, осы қор арқылы Дүниежүзі қазақтары қауымдастығына шетелдегі ағайынмен байланыс жасауды міндеттеді.

«Отандастар қоры» КеАҚ жарғылық капиталына мемлекеттің жүз пайыз қатысуымен Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 13 қазандағы № 644 қаулысымен құрылды. Бір жылдан кейін, 2018 жылы «Отандастар қоры» өз жұмысын бастады.

Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі мен Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі Қоғамның үлестері тең акционерлері болған (акциялар 50/50 пайыз болып бөлінді).

Кейіннен қайта құрылуға байланысты Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің акциялары Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігіне берілді.

Екі акционердің болуы тиімсіз болғандықтан, 2022 жылғы 31 қаңтарда ҚР Үкіметінің № 36 қаулысына сәйкес «Отандастар қоры» акцияларының мемлекеттік пакетін иелену және пайдалану құқығы толықтай Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне берілді. Атап айтқанда, Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің қарамағындағы 50 пайыз акциясы Сыртқы істер министрлігіне өтті.

Қазіргі уақытта «Отандастар қоры» КеАҚ жалғыз акционері – Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі.

Мақсаты мен міндеттері

Қаулыға сәйкес Қоғам қызметінің негізгі мәні– шетелдік және Қазақстан Республикасына келген этникалық қазақтарды қолдау.

Басты мақсат – әлем қазақтарын өзінің тарихи және этникалық отаны –Қазақстан төңірегіне біріктіру.

Міндеттер:

• Мәдени-гуманитарлық қолдау және этникалық бірегейлікті нығайту;
• Шет елдердегі қазақ жастарымен жан-жақты қарым-қатынасты дамыту және оларды Қазақстанның оқу орындарында оқыту үшін жағдай жасау;
• Шетелдегі отандастар арасында Қазақстанның жағымды имиджін арттыру мақсатында ақпараттық-консультациялық қамтамасыз ету;
• Отандастарымыздың сұрақтары бойынша зерттеу-талдау жұмыстарын жүргізу;
• Халықаралық ұйымдармен серіктестік байланыс орнату.

Атқарылған жұмыстар (2019-2023)

«Отандастар қоры» КеАҚ құрылғалы бері:

• Қазақ мәдени орталықтарымен, қазақ қауымдастықтарымен, ҚР шет елдердегі мекемелерімен тұрақты негізде (құрылтайлар, кездесулер, конференциялар, семинарлар, онлайн және офлайн форматтағы іс-шаралар) жұмыс ұйымдастырылды.
• Шетелдегі серіктестерімен бірге 8 «Abaı Úıi»мәдени-іскерлік үйі ашылды (Ресейдің Омбы қаласы, Өзбекстанның Ташкент қаласы, Түркияның Стамбул қаласы, Германияның Берлин қаласы, Украинаның Киев қаласы, Қырғызстанның Бішкек қаласы, Түркияның Алания қаласы, Германияның Залах қаласы).
• Шетелдегі қазақ мәдени орталықтарымен өзара ынтымақтастық туралы 70-тен астам меморандумға қол қойылды.
• Ұлттық дәстүрлерді ілгерілету бойынша онлайн-офлайн сыныптар құрылды (ұлттық ойындар, домбыра ойыны және т. б. бойынша курстар).
• «Отандастар қоры» КеАҚ (2019 ж.) жанынан Қандастарды ақпараттық қолдау орталығы құрылды. Орталықтың өңірлерде 14 фронт-офисі бар, оларға бүгінгі күні 22 мыңнан астам өтініш келіп түсті.
• Қандастарға «бір терезе» қағидаты бойынша Мемлекеттік қызмет іске қосылды. Қажетті құжаттар саны 46-дан 16-ға дейін, ал қызмет көрсету мерзімі 6 айдан 3 айға дейін қысқартылды.
• Оқушылар мен студенттерге арналған білім беру лагерлері (Ақмола облысындағы «IQanat» мектеп-интернатының базасында «жазғы лагерь», Бурабай кенті) ұйымдастырылып, өткізілді.
• Еліміздің тарихи жерлеріне «Қасиетті Қазақстан» экскурсиялары (Қожа Ахмет Ясауи кесенесі, Арыстан-Баб кесенесі, Түркістан облысындағы Қарашаш ана кесенесі, Маңғыстау облысындағы Бекет-ата мешіті, Алтын адамы табылған Есік қаласы, Көлсай көлдері, Қайыңды көлі, Алматы облысындағы Шарын каньоны, Абай Құнанбаев үйі және Абайдың әке-шешесі жерленген Абай облысы) өткізіледі.
• Тұрақты негізде халықаралық әдеби-шығармашылық конкурстар, олимпиадалар, өнер фестивальдері, сондай-ақ «Әр қазаққа бір кітап!» акциясы өткізіледі.
• Жоғары оқу орындарына, Болон процесі бойынша стипендиялық бағдарламаларға, дайындық курстарына мемлекеттік гранттар алу бойынша жан-жақты қолдау көрсетілді.
• 2021 жылдың мамыр айынан бастап «Отандастар қоры» КеАҚ 5 жыл мерзімге ғылыми және ғылыми-техникалық қызмет субъектісі ретінде аккредитациядан өтіп, Білім және ғылым министрлігінің куәлігін алды.
• 5 басым облыстың әлеуметтік-экономикалық даму деңгейімен танысуға және қоныс аудару үшін неғұрлым қолайлы елді мекендерді таңдауға мүмкіндік беретін веб-платформа (www.erulik.kz) құрылды. Олар: Абай, Ұлытау, Ақмола, Қарағанды, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстары (Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің бұйрығына сәйкес «Қандастар мен қоныс аударушыларды қабылдаудың 2023 жылға арналған өңірлік квотасын облыстар арасында бөлу туралы» Қазақстан Республикасының 2022 жылғы 30 желтоқсандағы № 543 қаулысымен бекітілген).
• Қазақстаннан тыс жерлерде тұратын отандастарды елдің қоғамдық өміріне тарту мақсатында «Qazalem» веб-платформасын әзірлеу жұмыстары жүргізілуде.
• Түрлі деңгейдегі бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік желілермен жұмыс жолға қойылған.
• Көлемді зерттеу-талдау жұмыстары жүргізілді.

Басшылық

«Отандастар қоры» КеАҚ Президенті Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің бұйрығымен тағайындалады.

Басшылар

• Нұртай Әбіқайұлы Әбіқаев (24.09.2018-12.04.2022) – Тұңғыш президенті
• Абзал Сапарбекұлы (12.04.2022 бастап қазіргі уақытқа дейін) – екінші президенті

Басшының орынбасарлары

• Адуов Талғат Мүбаракұлы (24.09.2018-31.10.2020) – бірінші вице-президент
• Мәди Манатбекұлы (20.12.2018-29.04.2019) - вице-президент
• Сарбасов Мағауия Қанапияұлы (30.04.2019-30.07.2022) - вице-президент
• Беркінбаев Олжас Уәлиханұлы (15.03.2023-10.07.2023) - вице-президент

Құрылымы

• Директорлар кеңесі
• Ішкі аудитор
• Корпоративтік хатшы
• Президент
• Вице-президент
• Әкімшілік департаменті
• Қандастарды қолдау департаменті
• Шетелдегі отандастарды қолдау департаменті
• Ақпараттық-талдау департаменті

Қоғамдық комиссия

«Отандастар қоры» КеАҚ жанындағы Қоғамдық комиссия — шетелде тұратын этникалық қазақтар мен отандастарды қолдау саласында қоғамдық мүдделерді көрсету және білдіру мақсатында тұрақты жұмыс істейтін консультативтік орган.

Қоғамдық комиссияның төрағасы – Мұрат Бақтиярұлы, саясаттану ғылымдарының докторы, қоғам қайраткері, Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының Әлеуметтік-мәдени даму және ғылым комитетінің бұрынғы төрағасы.

Қоғамдық комиссияның құрамына мемлекет және қоғам қайраткерлері, ҚР Парламентінің депутаттары, ғалымдар, академиктер, саясаттанушылар және басқа да сарапшылар кіреді.