Оғыз тілі
Оғыз тілі, көне заманда түркі тайпалары арасында кең тараған, қазір өлі тіл саналады. Тарихи еңбектерде кейде ғұз тілі, ұз тілі деп те аталған.[1] 7 – 8 ғасырларда балбал, сынтастарда жазылған көне түркі жазба ескерткіштерінің Селенга және Орхон бойынан табылған бір тобы (Онгин, Құтлық қаған, Күлтегін, Тоныкөк) осы оғыз тілінде жазылған.[2] 11 ғасыр жәдігерлігі М.Қашқаридың “Диуани лұғат ат-түрк” еңбегінде бұл тіл ерекшелігінің көбірек сақталғандығы байқалады. Оғыз тілі, әсіресе, қыпшақ тіліне жақын келіп, түрікмен, Әзірбайжан, гагауыз, түрік, т.б. тілдердің қалыптасуына негіз болған.
![A.](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/%D0%9E%D2%93%D1%8B%D0%B7_%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%8B.png/220px-%D0%9E%D2%93%D1%8B%D0%B7_%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%8B.png)
Көне оғыз тілінің өзіне ғана тән фонетика және грамматика ерекшеліктері болды. Олар фонетикада:
- 8 қысқа дауысты фонеманың сақталуы;
- сөз соңындағы г, ғ дауыссыз дыбыстарының тұрақтылығы (дағ – тау, бәг – бек), осы дыбыстардың кейбір қосымшалар құрамында түсіп қалуы (гәлән – келген, алан – алған);
- сөз басындағы т, қ, к қатаң дыбыстарының ұяңдануы (дил – тіл, гэл – кел);
- бол сөзінің басындағы б дыбысының айтылмауы (>ол);[3]
Грамматикада:
Тағы қараңыз
өңдеуДереккөздер
өңдеу- ↑ Малов С.Е., Памятники древнетюркской письменности, М.– Л., 1951
- ↑ Баскаков Н.А., Введение в изучение тюркских языков, М., 1969
- ↑ Кононов А.Н., История изучения тюркских языков в России. Дооктябрьский период, Л., 1972
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы, 7 том, 4 бөлім
- ↑ Өмірәлиев І., Оғыз-қаған эпосының тілі, А., 1988
- ↑ Языки мира: Тюркские языки, М., 1996