Парсы шығанағы мұнайлы-газды алабы

Парсы шығанағы мұнайлы-газды ауданы , Месопотамия бассейні – Шығыс жарты шардағы аса ірі мұнайлы-газды өңірлердің бірі . Солтүстігінде Шығыс Тавр бөктерінен басталып, оңтүстік-шығысы Араб теңізіне дейін 2500 км-ге созылған; ауданы 2,93 млн. км², оның ішінде су айдыны (акватория) шамамен 290 мың км². Сауд Арабиясы, Ирак, Иран, Оман, Біріккен Араб Әмірлігі жерлерін түгелдей, Сирияның шығыс бөлігі мен Түркияның оңтүстік бөлігін қамтиды, оңтүстік-шығыстағы біраз бөлігі Парсы шығанағының астында жатыр. Алаптың геологиялық қимасын палеозой, мезозой, кайнозой тобындағы тау жыныстары құраған. Бұл қиманың қалыңдығы оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай өсе береді. Мысалы, Загростың (Иран) алдындағы қалыңдық 15 км-ден асады. Мұнай иірімдері бор мен юраның қуыстылығы және өткізгіштігі жоғары әктастарында шоғырланған. Мұнай-газ кендерінің құрылымдары күмбез және брахиантиклинал түрінде 1800 – 3000 м-ге дейінгі тереңдікте орналасқан. Мұнайының тығызд. 0,82 – 0,99 г/см3, күкіртті және жоғары күкіртті (күкірт 1 – 5%). Бастапқы өндірістік қоры: мұнай – 53,6 млрд. т, газ – 26,7 трлн. м3. Бірінші мұнай кенорны (Месджеде-Солейман) 1908 жылы, ал газ кенорны (Парсы) 1965 ж. ашылды. Алапта мұнай мен газдың 400-ден астам кен орны анықталған, соның ішінде бастапқы өнеркәсіптік қоры 300 млн. тоннадан және 500 млрд. м3-тан асатын 36 мұнай (Кенган, Парс, т.б.), 6 газ (Гавар, Үлкен Бурган, Румайла және Солтүстік Румайла, т.б.) алып кен орындары бар. Мұнай-газ құбырының жалпы ұзындығы 30 мың км.