Пафлагония (фема)

Пафлагония фемасы (гр. θέμα Παφλαγονίας) – Анатолияның солтүстік шекарасында орналасқан Византия империясының әскери-әкімшілік аймағы.

Тарихы

Стратиграфиямен басқарылатын Фемма Пафлагония алғаш рет 826 қарашада айтылып, 820 жылы негізі қаланды. Уоррен Тредгольд пайымдауынша, Пафлагония Арменияк фемасының құрамына кірген және рустардың Қара теңіздегі флотының күшеюіне байланысты жаңа мәртебеге ие болды.

Манчиктер шайқасынан кейін 1071 жылы облыстың көп бөлігін Селжуктар басып алды, ал Иоанн II Комниннің әскери акциялары тек жағалауды қайтарып алуына көмектесті. Төртінші крест жорығынан кейін Паплагония Давид Комнин басшылығына алынды, оның атасы Андроник Комнин бұл жердің билеушісі болған еді. Бірақ 1214 жылы Никени императоры Феодор I Ласкарис Феманың батыс бөлігін, соның ішінде Амастриданы да басып ала алды. Бұл аймақ 13 ғасырдың соңына дейін, яғни түрік билеушілері билігіне түспес бұрын Византияның билігінде болды.

География және басқару

Фема Рим провинциясының бұрынғы Опсик және Букелария фемаларының бөлігі болған аумақта орналасқан еді. Ежелгі заманнан бері осы аймақтың астанасы Гангра қаласы болды. Араб географтары Куәм Ибн Джафар мен Ибн әл-Факихдің айтуынша, провинцияда 5000 армия және 5 бекініс бар. Фема Амастридада флотты басқаратын катапанның бар болуымен ерекшеленді.

Әдебиет

• The Oxford Dictionary of Byzantium. — New York, New York and Oxford, United Kingdom: Oxford University Press, 1991. — ISBN 978-0-19-504652-6.
• Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Volume 4: The East. — Washington, District of Columbia: Dumbarton Oaks Research Library and Collection, 2001. — ISBN 0-88402-282-X.
• Oikonomides Nicolas. Les Listes de Préséance Byzantines des IXe et Xe Siècles. — Paris, France: Editions du Centre National de la Recherche Scientifique, 1972.
• Pertusi A. Constantino Porfirogenito: De Thematibus. — Rome, Italy: Biblioteca Apostolica Vaticana, 1952.
• Treadgold Warren T. Byzantium and Its Army, 284–1081. — Stanford, California: Stanford University Press, 1995. — ISBN 0804731632.