Плутон (мифология)

Плутон (грек. Πλούτων, лат. Pluto) — ежелгі грек мифологиясындағы, жер асты Құдайының аттарының бірі. Б.з.б. V ғасырдан бастап, бұл есім бұдан да ежелгі есім Гадеске (Аид — Άιδης) қосылады және соны жоғалтып жіберді. Плутон Зевс пен Посейдонға ағайынды. Титандар мен алыптардың жеңілісінен кейін, ағайындылар әдемді өзара бөліп алады. Плутонға жер асты әлемі және өлгендердің жанындарына билік етеді. Плутон өзінің мекеніне оңай кіргізеді де, бірақ ешкімді қайта шығармайды. Сонымен қатар Плутонды қонақжай және қатал Құдай деп санады. Көптеген мифтер Плутонды, байлық Құдайы Плутоспен байланыстырады. Плутонға арналып тек бір ғана ғибадатxана, Элидта салынған. Плутонға құрбан шалу ретінде кәдімгі үй жануарларын өлтірген. Плутон екі айыр немесе арұаушы таяқпен, кейде молшылықтың мүйізімен бейнеленген.

Персефонаның ұрлануы

Ежелгі грек мифологиясында

Плутонмен, Геракл Эврисфейға Цербердің тозақ итін алып келуге барғанда шайқасқан. Геракл Плутонды иығына жаралаған. Одан кейін Плутон Олимптағы Құдайлар дәрігері Пеонға өз жараларын жазуға барады. Келесі кезде Плутон жер асты әлемінен Персефонаны ұрлауға шыққан. Плутонда, кигенде көрінбей қалатын бас киімі бар. Оны Персей, Афина және Гермес киген.

Ежелгі Рим мифологиясы

Ежелгі Рим мифологиясында Плутон - Крон мен Реяның баласы, Юпитердің, Юнонаның, Нептунның, Церераның және Вестаның ағасы мен інісі. Плутон өзінің жер асты о дүниесін алып, жер асты әлемінің Байлығының Құдайы атанды. Ол барлық адамдарға өзінің еңсерілмейтін қорқынышына сендіреді. Себебі, ол жер бетіне тек өзінің келесі құрбанын жер асты әлеміне алып кету үшін ғана шығады. Плутон, күн сәулесі түсіп о дүниенің түнегін жоқ қылатын жердегі жарықтың жоқ болуын өзі тексеріп қадағалап жүреді. Оның, төрт қара жылқысы сүйрейтін арбасы бар. Бірде, ол сұлу өсімдік Құдайы Прозерпинаны алып, Гадестегі таққа отырғызып, өзінің патшайымын жасады.