Полибутилентерефталат

Полибутилентерефталат (ПБТ, PBT),C12H12O4)n — күрделі қаныққан полиэфирге жататын кристалданатын полимер. Конструкциялық пластик ретінде кеңінен таралған. Оны машина жасау, автомобиль өнеркәсібі, электр техникасы және электроника, радиотехника, дәл механика, тұрмыстық техника, кең тұтынылатын тауарлар саласына қолданылады. Полибутилентерефталатты конструкциялық термопластикалық материал ретінде пайдалануы оның негізгі қасиеттерімен және материалдың әртүрлі модификациясының мүмкіндігімен байланысты.

Полибутилентерефталат
Жалпы мәліметтері
Химиялық формуласы	(C12H12O4)n
Физикалық қасиеттері
Тығыздығы	1,310 (23°C-та) г/см³
Қаттылығы	140-160 (Бринелль бойынша) 104 (Роквелл бойынша) 79-80 (Шору бойынша)
Жылу қасиеттері
Балқу t	223°C 496 K 433 °F °C
Классификациясы
CAS нөмірі	24968-12-5
Егер басқаша көрсетілмесе, деректер стандартты жағдайлар (25 °C, 100 кПа) үшін беріледі.

Алынуы

Периодтық немесе үздіксіз схема бойынша екі сатыда алынады. Бірінші сатыда бис-(4-гидроксиэтил)терефталат, бис-(4-гидроксиэтил)терефталат терефтал қышқылын этерификациялаумен немесе 1,4-бутиленгликолды диметилтерефталатты қайта этерификациялаумен алынады. Екінші сатыда-поликонденсация жүргізеді. Процестің катализаторлары құрамында титан бар қосылыстар, атап айтқанда тетрабутоксититан (3•10-4 моль/терефталат моль) болып табылады. Бис (4-гидроксибутил)терефталаттың поликонденсациясы 240-250 °C кезінде вакуумда жүргізіледі. Полибутилентерефталаттың балқымасын автоклавтан сығады, сумен салқындатады және цилиндрлік пішінді түйіршіктерге ұсақтайды. Түйіршіктер вакуумдық немесе ауа кептіргіштерінде кептіріледі.

Қасиеттері

Басқа термопластикалық полимерлермен ұқсас қасиеттерге ие, жоғары беріктігі, қаттылығы мен қаттылығы, сырғымаға тіреуіштер, жақсы диэлектрик. Полибутилентерефталаттың жақсы антифрикциялық қасиеттері бар. УК сәулесіне осал. Температурасы 60 °C асатын судың әсерінен оның қасиеттерін жоғалтады.

Басқа термопласттер алдында артықшылықтары

Қалыптың төмен температуралары (30-100 °C) және балқыманың жоғары ағуы кезінде кристалданудың жоғары жылдамдығымен байланысты, жақсы технологиялық қасиеттері. Еріткіштердің алдында жоғары тұрақтылыққа ие. Шыны талшығын қосқан кезде полибутилентерефталат 200 °C дейін температураға шыдайды.

Қолдануы

Құйма полибутилентерефталатпен және оның негізіндегі композициялық материалдармен мырыш, қола және алюминий сияқты металдарды ауыстырады. Сонымен қатар полибутилентерефталатпен реактопласттар ауыстырылады, мысалы, автомобиль жасауда, электротехникада, электроника мен тұрмыстық техникада электротехникалық, конструкциялық және сәндік мақсаттағы бөлшектер өндірісінде қолданылады.

Қосымша әдебиет

Петухов Б. В. Полиэфирные волокна — M, 1976.