Прелюдия

Прелюдия (лат. рrаеludere — алдын ала ойнаймын, кіріспе жасаймын) – аспапты музыкалық пьеса. Прелюдия алғашында шығарманың алдында (лютняда, клавесинде, органда) орындалатын, музыка мазмұнымен тығыз байланыстағы импровизациялық кіріспе түрінде пайда болды. 16 — 17 ғ-ларда прелюдия жеке жанр ретінде, мазмұны мен ойнау әдісі фантазияға жақын шығарма ретінде қалыптасты. 19 ғ-да романтик композиторлар (Ф.Шопен, А.Н.Скрябин, т.б.) шығармаларында прелюдия кіші формада, белгілі аспапқа арналған шығарма бағытында өріс алады. 20 ғ-да прелюдия жанры көп жоспарлы болып кіріспе ретінде (Д.Д. Шостакович, Р.К. Щедрин), бөлек пьеса ретінде (С.В. Рахманинов, Шостакович) немесе кең дамыған күрделі шығарма ретінде (А.Шэнбергтің “Prelude op. 44”, оркестрге арналған туынды ретінде К.Дебюссидің “Прелюдысы”) қолданылды. Прелюдияны көп жазған композиторлардың бірі И.С. Йоганн Себастиан Бах. Сондай-ақ прелюдияның классикалық үлгілерін Шопен, А.К. Лядов, С.В. Рахманинов, Скрябин шығармаларынан көреміз. Прелюдияны Қазақстан композиторларынан Ғ.Жұбанова (рояльға арналған үш Прелюдиясы), І.Қожамияров (“Прелюдия-поэма”), Н.Меңдіғалиев (“Екі прелюдия”) жазған.

Дереккөздер

• Қазақ энциклопедиясы