Психофизиология

Психофизиология — психиканы оның нейрофизиологиялық субстратымен бірлікте зерттеуге бағытталған, психология мен нейрофизиологияның тоғысуындағы пәнаралық зерттеулер саласы. 1830 ж. француз философьі Н. Массиас ұсынған бұл бағыт нейрофизиология мен жалпы психология аралығынан орын алады. Бастапқы кезде физиологиялық дәл объективті әдістерге сүйенетін психиканың ауқымды зерттеулерін белгілеу үшін "физиологиялық психология" ұғымымен қатар қолданылады. Психофизиологияның басты мақсаты — нейрофизиологиялық механизмдерді түсіндіру арқылы психикалық құбылыстарды түсіндіру немесе адам организмі қызметін тұтас синтездік тұрғыдан, құрылымдық-мағыналық сыңайдан қарастыру арқылы әрбір психикалық құбылыстың физиологиялық тетігін және әрбір физиологиялық процестін психикалық маңызын айқындау. Қазіргі кезде психофизиологияда дәстүрлі әдістермен (сенсорлық, моторлық, вегетапиялық реакцияларды тіркеу, миды жасанды ширықтыру (стимуляция және миға зақым келу салдарын талдау) қатар электр-физиологиялық әдістер (электрэнцефалография және т.б.), сондай-ақ сараптау мәліметтерін өңдеудің математикалық тәсілдері қолданылады. Психофизиологияның мынандай жеке бағыттары бар: сезім мүшелерінің психофизиологиясы, мотивация психофизиологиясы, эмоция психофизиологиясы және т.б. Әсіресе жеке тұлғалық-психологиялық айырмашылықтардың физиологиялық негіздерін зерттейтін дифференциалдық психофизиологияның маңызы зор. Психофизиология саласындағы зерттеулер зиятты қабілеттің, темпераменттің және т.б. психодиагностикасының дамуына себепші болады. Психофизиологияның жетістіктері клиникалық практикада, психикалық процестердің кибернетикалық үлгілерін құруда, сондай-ақ психологияның қолданбалы салаларында (психогигиенада, эргономикада, спорт психологиясында және т.б.) қолданылады.