Рапс[2] — майлы әрі азықтық дақылдарға жататын бір жылдық шөптесін өсімдік. Дақыл ретінде б.з.б. 4-мыңжылдықтан бастап белгілі. Р. күздік және жаздық болып бөлінеді. Суыққа төзімді, құрғақшылыққа төзімсіз өсімдік. Тұқымы 1 — 3ӘС-та өне бастайды, жас өркені –3 — 5ӘС-қа үсімейді. Ылғалды ең көп қажет ететін кезеңі гүлдену, дәнінің толысып, пісу сәті. Күздік Р-қа қарағанда жаздық Р. климат жағдайларына төзімдірек. Вегетац. кезең күздік Р-та 270 — 300 күн, жаздық Р-та 80 — 100 күнге созылады. Айқас тозаңданады. Барлық майлы дақылдардың ішінде күздік Р. айрықша топырақ талғайды, ол қоректік заттары мол, қышқылдау ортасы бар топырақтарда жақсы өнім береді. Ал жаздық Р. ауыр саздақ және жеңіл құмдақ топырақтардан басқа жерлердің бәрінде өсіп, өнім бере алады. Күздік Р-тың алғы дақылдары ретінде күнбағыс, жүгері, ерте пісетін картоп, көк азық үшін себілетін күздік қара бидай дақылдарын атауға болады. Р-тың дәнінде 43%-дан (жаздық) 50%-ға (күздік) дейін май болады. Майын тағам ретінде және тех. мақсаттарға, сабын қайнату, тоқыма, металлургия, бояу, полиграфия, тері, т.б. өндірістерде пайдаланады. Р-тың 100 кг көк балаусасында 15,7 кг мал азықтық өлшем бар және ол витаминдерге (А, С) бай, жақсы қорытылады. Ауыспалы егістерде аралық дақыл ретінде себілген Р. малға күз және көктем айларында жақсы жайылым. 1 га-дан 10 — 30 ц өнім алуға болады. Тұқымын қатар аралығын 15 см етіп, кең қатарлы әдіспен, 8 — 12 кг/га мөлшерде, 2 — 4 см тереңдікте себеді. Жаздық Р. Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Ақмола облыстарында, ал күздік Р. Атырау, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан облыстарында өсіріледі. Қарағанды және Қостанай облыстарында жаздық Р-ты дән алу үшін де, мал азықтық дақыл ретінде де егеді.
