Роберт Кинг Мертон
Мертон Роберт Кинг (1910 жылы) - қазіргі құрылымдық функционализмнің өкілі. Ол өзінің алдындағы функционалистердің функция қоғамның жеке бөлікгері арасындағы байланысты нығайтып, олардың өзара әсерін камтамасыз етеді деген тұжырымдамасына өзгертулер енгізеді. Оның пайымдауынша бір құбылыстың әртүрлі функциялары болатыны сияқты, бір функция әртүрлі құбылыстармен орындалуы мүмкін. Мертон мынандай үш негізгі постулатты береді:
- функционалды бірлік постулаты (жоғарыда айтылғандай);
- әмбебап функционализм постулаты (функционалдық барлық әлеуметтік құбылыстардың пайдалылығы);
- функционалды қажеттілік, шарасыздық постулаты.
| Robert K. Merton | |
|---|---|
| Сурет:Robert K Merton.jpg | |
| Дүниеге келгені: |
1910 ж. шілденің 4 Philadelphia, PA |
| Қайтыс болғаны: |
2003 ж. ақпанның 23 (92 жаста) New York City, NY |
| Мансабы: | Sociologist |
| Known for | Advancements in the field of sociology |
| Жұбайы: | Harriet Zuckerman, Suzanne Carhart |
| Балалары | Vanessa Merton, Robert C. Merton, Stephanie Merton Tombrello |
Мертон әртүрлі мақсатта әрекет ететін адамдардың қылықтары функционалды болатынына өзінше түсініктеме берді. Бүл үшін ол анық және латентік (жасырын) функциялардың айырмашылығын енгізді. Анык функция дегеніміз алдын ала ойластырылған әрекеттің нәтижесі және солай сипатта мойындалады (ойша түрткінің объективті нәтижесімен сәйкес келуі). Латенттік функция дегеніміз — әрекет етушінің ойында жоқ әрекет нәтижесі, әрі ол оның (нәтиженің) неден болғанын да білмейді; оның үстіне мұндай нәтижені күтпейді. Нәтиже кейбір қауым үшін функционалды ("пайдалы"), кейбіреуі үшін дисфункционалды болуы мүмкін. Мұндай нақтылаулар Мертонға қоғамдағы дисфункционалды құбылыстарды, аномияны зерттеуге мүмкіндік берді. Аномия қоғамдағы әлеуметтік құрылымдардың қайшылығы мен зорлықка ұшырау нәтижесінде туады. Э.Дюркгейм сияқты Мертон да бұл тұжырымдамаға (аномия теориясына) өз үлесін қосты. Мертон эмпирикалық зерттеулермен әлеуметтанудың жалпы теориясын байланыстыратын орта деңгейдегі теорияның негізін калаушы.[1]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Сыртқы сілтемелер
өңдеу- Finding Aid for the Robert K. Merton Papers housed at Columbia University's Rare Book and Manuscript Library
- A website on Merton Мұрағатталған 25 ақпанның 2008 жылы.
- Review materials for studying Robert King Merton Мұрағатталған 4 қазанның 2011 жылы.
- Merton Bibliography Мұрағатталған 7 мамырдың 2018 жылы.
- Extracts from Merton Мұрағатталған 16 маусымның 2002 жылы.
- Robert K. Merton, "Social Structure and Anomie." American Sociological Review, 3 (қазан 1938): 672-82.