Робин Джордж Коллингвуд
Робин Джордж Коллингвуд (ағылш. Robin George Collingwood, 1889–1943) — британдық философ, тарихшы, археолог, Ұлыбританияның ежелгі тарихының маманы. Робин Джордж Коллингвуд өзінен кейін тарих, философия, эстетика, дінтану, саясат саласында әр түрлі тақырыптарда көптеген шығармалар қалдырды.[1]
| Робин Джордж Коллингвуд Robin George Collingwood | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Қызметі |
Философ, тарихшы, археолог |
Тарих философиясына арналған ең әйгілі «Тарих идеясы» шығармасы автор қайтыс болғаннан кейін жарық көрді. Коллингвуд тек тарих философиясымен ғана байланысты емес, сонымен бірге тарих пен археологиямен де іс жүзінде айналысты.
Неопозитивизм және тарихилық
өңдеуТарихи білімнің позитивистік эпистемологиялық негіздерін қайта қарау релятивизм мен презентизм жалауын көтерді. Позитивзмді сынаушылардың неғұрлым беделділері – ХХ ғасырдың көрнекі ойшылдары Бенедетто Кроче мен Робин Джордж Коллингвуд болды. Олар Гегельге ілесе тарихи үдерісті рух дамуының тарихы ретінде қарастырды. Сөйтіп, тарих табиғатқа қарағанда зерттеуші (адам) санасында объективті бейнеленуі мүмкін емес деп есептеді. Олар үшін табиғат фактісі мен адам фактісі терминдерінің мағынасы бірдей емес: табиғат фактісі дегеніміз – бұл ғалымның өз лабораториясында көзімен көре отырып, немесе қолдан жасай алатын дүниесі. Ал тарих фактісі рөлінде – өткен кезде болған оқиғалар мен қазіргі кезде жоқ алғышарттар мен жағдайлар қызмет атқарады. Адамның оқиғаларды тікелей қабылдау мүмкіндігі жойылған кезде ғана ол тарихи фактіге айналады. Оның өзінде тарихшының қолында өткеннің құжаттары, реликтілері және басқа қалдықтары ғана болады. Осыларды пайдалана отырып тарихшы өткен оқиғаны қайта жаңғыртады. Нақ осы жағдай тарихи таным ерекшелігі болып табылады.[2]
Дәстүрлі қоғамдағы ұжымдық жады ерекшелітері
өңдеуҰжымдық жады құбылысын мәдени әмбебаптықтың бір түрі ретінде қарастыруға болады. Кез-келген түрде, ол барлық тарихи дәуірдегі адамзат қоғамдастықтарының мәдени және әлеуметтік тәжірибелерінде кездеседі. Ұжымдық жадыға қоғамның және тұтас ғаламның бұрыннан келе жатқан іс-әрекеттері туралы аңызға айналған мифологиялық аңыздары енеді, сонымен қатар тарихи шежірелердегі интерпретациялар бәсекесі, тарихи приоритеттер мен табиғи құқықтарды негіздеу, ұлттық мемлекеттің идеологиялары мен құрылыстарының тарихи метанарративтері, заманауи симулякрлардың сан алуан түрлерін қамтиды. Сонымен бірге, жалпыадамзаттық мәдени құбылыс ретінде ұжымдық жадының өзгермеуі әртүрлі әлеуметтік-мәдени дәуірлерде оның тарихи ерекшелігінің болуын жоққа шығармайды. Шынында да, адамзат қоғамдастықтарының тарихи типтері бір-бірінен әлемнің бейнесін құрастыруда, билік қатынастарының заңдылығын, әлеуметтік құрылымның біртекті емес екенін негіздей отырып ерекшеленеді. Робин Коллингвудтың пікірінше, өткен шақ тарихи елестетудің көмегі арқылы ой-өріс объектісіне айналады. Сонымен қатар елестету әдістері, оның тарихи баяндауыштарының (нарративтерінің) қалыптасуындағы рөлі тарихи түрде өзгермелі болып келеді. Сондықтан, ұжымдық жадының тарихи түрлерінің бар екендігі туралы айту және осы типологияны ғылымның адамзат дамуының тарихи-мәдени кезеңдерімен байланыстыру орынды.[3]
Кітаптары
өңдеу- Тарих идеясы. Автобиография — Наука, 1980 жыл
- Өнер принциптері. — Языки русской культуры, 1999 жыл. ISBN 5-88766-017-1[4]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Тарих — адамзат ақыл-ойының қазынасы: 10 томдық. — Астана: Фолиант, 2006 жыл. Әлемдік тарихи ой. — 2006 жыл, 544 бет.
- ↑ Тарихи таным және тарихи үдеріс теориясы — https://uniface.kz/education/index.php?post=article§ion=3&id=607
- ↑ Коллингвуд Р. Дж. Идея истории. Автобиография / Р. Дж. Коллингвуд. - М.: Наука, 1980. - 486 бет.
- ↑ Лучшие книги Робина Джорджа Коллингвуда — https://www.livelib.ru/author/170596/top-robin-kollingvud