Рудольф Дасслер
Рудольф Дасслер (нем. Rudolf Dassler; 26 наурыз 1898, Херцогенаурах, — 27 қазан 1974, ГДР Херцогенаурах, сонда) — неміс кәсіпкері. Спорттық тауарлар өндіру бойынша Puma фирмасының негізін қалаушы, Adidas фирмасының негізін қалаған Адольф Дасслердің ағасы.[1][2][3][4][5][6][7][8]
| Рудольф Дасслер | |
| нем. Rudolf Dassler | |
| Туған кездегі есімі |
Рудольф |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Компаниясы | |
| Лауазымы | |
| Компаниясы | |
| Компаниясы |
Телеграф адресі |
| Марапаттары |
|
Басқа мағыналар үшін Дасслер деген бетті қараңыз.Бастапқыда жаңа компания "Руда" (Рудольф Дасслер) деп атағаннан кейін, ол көп ұзамай қазіргі атауын Puma деп өзгертті. пума-бұл кечуаның туған сөзі, ол жерден ол басқа тілдермен қатар неміс тіліне өтті.[9][10]
Өмірбаяны өңдеу
Етікші мен сыпырушы әйелдің отбасында туған, олардың сол кездің өзінде ұлы мен қызы (1900 жылы дүниеге төртінші балалары Адольф дүниеге келді) болған.
Бала кезінде өзінің бауырларымен бірге анасының клиенттеріне таза зығыр тасиды, ал кейінірек әкесі жұмыс істейтін аяқ киім фабрикасына кіреді. 1914 жылы тамыз айында үлкен ағасы Фрицпен бірге әскерге шақыртылып Бельгияға, майданға жіберілді, онда соғысты бастан аяқ өткізген.[11]
Демобилизациядан кейін Мюнхенде полицейлер курсын бітірген соң округтік басқармаға қызметке орналасады. Алайда, көп ұзамай фарфор фабрикасына тауар таратушысы болып, содан кейін нюрнбергтік тері саудасы бойынша кәсіпорынға жұмысқа орналасады. 1923 жылы інісі Адольфты оны өзінің аяқ киім фирмасына шақырады, оны 1920 жылы ашқан-ды. Капиталына үлестік қатысу ретінде Рудольф теру машинасын енгізеді.
1924 жылы 1 шілдеде Рудольф және Адольф ресми түрде Gebrüder Dassler аяқ киім фирмасын ашады, бұл өте табысты іске айналды. Адольф өндіріс мәселелермен, ал Рудольф — сату мәселелерімен айналысқан.
1928 жылғы 6 мамырда Рудольф онсегіз жасар Фридль Штрассерге үйленеді. 1929 жылы 15 қыркүйекте ұлы Армин өмірге келген.
1932 жылы Рудольф НСДАП үшін дауыс береді (онда бауырларымен бірге 1933 жылғы 1 мамырда енді) және алғашқылардың бірі болып Херцогенаурахтегі нацистерді қолдады.
Алайда, 1936 жылы жазғы Олимпиадалық ойындарынан кейін (онда әлемдік рекорд орнатқан желаяқ Джесси Оуэнс, Дасслердің тікенек аяқ киімімен шығады) Рудольф және Адольфом арасында келіспеушіліктер пайда болады — Рудольф Адольфтың онсыз да коммерциялық тасысты модельдерді тұрақты жетілдіруге қарсы болады, ал Адольфты Рудольфтың тым менмен және шулы мінез-құлығы ашуын келтіру. Сондай-ақ, келіспеушіліктер себебі саяси көзқарастары да әсер етеді — Рудольф нацистерді ешқашан сынамайтын, ал Адольф олардың талаптарына бағынбауға батылы баратын.
1939 жылы шілдеде Рудольф және Фридльдің Герд атты ұлдары дүниеге келді.
Соғыс басталғаннан арасындағы бауырлардың қарым-қатынас одан әрі нашарлады, бұған олардың әйелдерінің арасындағы қақтығыс та ықпал етті. 1943 жылы наурызда "жалпы жұмылдыру" аясында Рудольф әскери қызметке шақырылып, Глаухауға жіберілді, ал сәуір аралығында Тушин қаласындағы кеден бекетіне іссапарға жіберілді, жорамал тауықсоқырлық ауруын сылтау етіп, машина жазба бюросында лауазым алды. 1945 жылы қаңтарда ол қашып, Қызыл армиядан артқа Херцогенаурахқа қашты. Сәуір айында Қауыпсіздік қызметінің шақыруы бойынша келмегені үшін, ол қашқындығы үшін гестапоға қамауға алынды. Дахау концлагеріне айдалған кезінде ол американдық сарбаздармен босатылды. Бірақ 25 шілде күні оны оккупациялық билік органдары гестапомен ынтымақтастықта болған үшін қамауға алып, бейтараптандырушылар үшін тұтқындалған Хаммельбургктегі американдық лагерге жіберілді. Бұл ретте, америкалықтар оны біреу жеткізгені үшін қамауға алынғанын айтады, Рудольф Адольфтен күдіктенді.
Компанияның бөлінуі өңдеу
Алайда, 31 шілдеде 1946 жылы Рудольф қауіпсіздікке қауіп тудырмайтын болғандықтан бостандыққа шығарылды. Бұған дейін Адольфке қатысты денацификация рәсімі басталады және лагерьден босатылғаннан кейін Рудольфтен осы іс бойынша жауап алынады. Жауап алу кезінде ол Адольфтың бастамасы бойынша фабрикада әскери өнім өндірісі ұйымдастырылып, ал Адольф қызметкерлер алдында саяси сөз сөйледі деп айтады. Нәтижесінде тергеу Адольфты "айыпталушы" деп таниды, содан кейін ағайындылар кәсіпорынды мүмкіндігінше тезірек бөлуге шешім қабылдады және 1948 жылғы сәуірде біржола кетіседі. Олардың жаңа фирмалары Херцогенаурах арқылы ағып өтетін Аурах өзенінің қос жағалауында орналасады. Нәтижесінде бірегей жағдай қалыптасты, яғни екі ірі спорт тауарларын өндірушілердің штаб-пәтерлері бір-бірінен бірнеше жүз метр қашықтықта орналасқан.
Алдымен Рудольф өз фирмасын Ruda деген атпен тіркеді ("Rudolf Dassler" алғашқы буындары), бірақ 1948 жылы қазанда жатық естілмейтін болған соң оның орнына Puma деп өзгертті.
Рудольф Дасслер бутстарды жетілдіруде шешуші үлес қосты, бірінші рет бұрап кигізілетін дайын сериялық өндіру аяқ киім шығарады. Әзірлеу жобасы 1949 жылы басталған бұл жобаға, көптеген футбол сарапшылары тартылған. 1952/53 жылдардың футбол маусымына "Super Atom" табысты моделі шығарылды, оны дортмундтық "Боруссия", франкфурт "Айнтрахт", "Штутгарт" және "Кайзерслаутерн" сияқты неміс клубтарының ойыншылары киген, — соның ішінде болашақ Хорст Эккель және Вернер Либрих құрамасының ойыншылары. Келесі 1953/54 жылдарғы футбол маусымына нарықта жетілдірілген тікенек "Brasil" атты моделі пайда болды. 1954 жылғы 23 мамырдағы ГФР чемпионаттың "Ганновер 96" және "Кайзерслаутерн" арасындағы, ганноверліктердің жеңісімен аяқталған финалдық матчта, жеңімпаз сегіз ойыншының болды бутсы осы модель болған.
Алайда, кейін сол жылы ГФР құрамасы финалдық матчта футболдан әлем чемпионатында Adidas аяқкиімдерінде футболдан жеңгеннен соң, бауырлар арасындағы келісіздіктерде Адольф артықшылығы теңдесіз деңгейге шықты. Дегенмен, Рудольф соғысты жалғастырды, бірнеше рет Adidas-қа қарсы сотқа арыз берді. Осылайша, 1958 жылғы футболдан әлем чемпионатынан кейін Рудольф "Adidas — әлемдегі ең үздік спорттық аяқ киім!" деп ұран тастап барлығын адастырды, өйткені чемпионатты жеңген Бразилия құрамасы Puma аяқ киімдерінде өнер көрсеткен болатын, құжаттардан және жарнамалық даңғылдардан ұранды жоюын талап ете отырып ұтып алды. Өз кезегінде, Adidas үздіксіз үнемі Puma қарсы сот үдерістерін туғызды, оларды технологияларды ұрлығына айыптады.. Адольф былай деп келемеждейтін: «Егер Рудольфке әр жолы: "Әй, бұл менің өнертабысым ғой", деп оған соққы берген болсам онда қазір ол швейцариялық ірімшікке айналған болар еді».
60-шы жылдардың басында Рудольф ұлы Арминмен үйкелісі басталды, ол жария түрде әкесінің консервативті әдістерін айыптады. Рудольф ұлына австриялыққ нарыққа қызмет көрсету үшін Зальцбургтегі фабрикасын сатып алуға қаражат бөлді, бірақ бас австриялық банктері үшін кепілгер болудан бас тартты. 1964 жылы қыркүйекте Армин екінші рет үйленді, бірақ әкесі еңбек демалысын қиғысы келмей, тойға келген жоқ. Алайда, көп ұзамай ол Арминге компания басшылығына көмек беру үшін үйге оралуйын сұрады. Рудольфтың кіші ұлы Герд болса сол арда Франциядағы еншілес фирманы ұйымндастыру үшін жіберілді.
1970 жылы футболдан әлем чемпионатына бірнеше ай қалғанда Армин Дасслер, оңтүстікамерикалық футболда ауқымды таныстары бар, көбірек оңтүстік американдық футболшыларды Puma бутстарында болуға көндіру үшін жұмысқа Рио-де-Жанейрода тұратын журналист Ганс Геннингсенді қабылдайды. Алайда Геннингсенге осы мәміле туралы Пелемен талқыламау туралы нұсқау беріледі. Бұл Армин және Хорст (ұлы Адольф) бұрын жасырын жасасқан келісімге байланысты түсіндіріледі, оған сәйкес бір-бірінен футболшыларды еліктіріп әкетпеуге, сондай-ақ жарнамалық келісім-шарттар сомасының өсімін болдырмау үшін Пелемен келісім-шарт жасаспауға міндеттейді. Дегенмен Пеле, ою-өрнегін білген келісімдер туралы басқа да бразилиялық футболшылар Puma, деп Геннингсену өз талап, және сол шешті елемеуге тыйым салуды ұсынды келісім-шарттың жобасы Армину нәтижесінде емес, оған төтеп берді алдындағы искушением. Возмущенный Хорст жанжал шығарып, одан кейін соғыс әкелер переросла соғысты ұл.
Дегенмен 70-ші жылдардың басында Адольф және Рудольф кездескен құпия жағдайда бірнеше рет кездесті. 1974 жылы қыркүйек айында Рудольфте өкпе рагы табылады. Рудольфтың қайтыс болуына бірнеше сағат қалғанда священник Адольфке қоңырау шалып, виллаға келіп ағасымен қоштасуын өтінеді. Адольф бас тартады, бірақ Рудольфты кешіретіндігін жеткізеді. Adidas ресми хабарламасында қайтыс болған туралы: "Адольф Дасслер отбасы Рудольф Дасслердің қазасына ешқандай түсінік бермейді" деп хабарлады.
Фирманың жарғысына сәйкес әкесінің өлімінен кейін Армин акцияларының 60%, ал Герд — 40 % және барлық қалған мүліктің бөлігін алды. Бірақ алдында қайтыс болуына байланысты Рудольф өзгертті өсиет тағайындап, Герда жалғыз мұрагері. Армин әкесінің соңғы еркімен келіспей сотта жеңіп шықты, бұрын қабылданған ГФР-ның Жоғарғы сотының шешімі сенім серіктестігінің жарғысы өсиет алдында артықшылыққа ие.
Рудольф табиғатынан белсенді және іскер сатушылығынан қарамастан, оның көзі тірісінде Puma шағын провинциалдық компания ретінде қалды. Халықаралық жетістік оған ол өлгеннен кейін, Армин Дасслер басқарғанда келді.
Кәсіби саласы өңдеу
бизнесмен, өнертапқыш
Отбасы өңдеу
Әкесі:Кристоф Дасслер Анасы: Паулина Дасслер Жұбайы: Фридль Дасслер Балалары: Армин Дасслер, Герд Дасслер
Әдебиет өңдеу
- Смит, Барбара. Adidas немесе Puma? Ағайындылардың әлемдік көшбасшылық үшін күресі. / Нем. ауд. И. Каневской. — М: ЖАҚ "Олимп-Бизнес", 2012. — 392 с.: ил. — ISBN 978-5-9693-0198-6.
- Peters, Rolf-Herbert. Die Puma-Story. — Hanser Fachverlag, 2007. — ISBN 978-3-446-41144-9.
Сілтемелер өңдеу
- Panzerschreck statt Sportschuh (нем.)(нем.)
- "Duelle — Adidas gegen Puma" құжаттық телефильміне аннотация (нем.)(нем.)
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Carbone, Nick. Adidas vs. Puma - Top 10 Family Feuds - TIME, Content.time.com (23 тамыз 2011). Тексерілді 28 мамырдың 2014.
- ↑ Sports Now, Latimesblogs.latimes.com (12 қазан 2010). Тексерілді 16 ақпанның 2015.
- ↑ Phil Hersh. Dassler's Death Could Have Olympic Repercussions - Chicago Tribune, Articles.chicagotribune.com (13 сәуір 1987). Тексерілді 28 мамырдың 2014.
- ↑ Kuhn, Robert Shoes and Nazi Bazookas: The Prehistory of Adidas and Puma - SPIEGEL ONLINE. Spiegel.de (4 наурыз 2009). Тексерілді, 28 мамыр 2014.
- ↑ Elkins, Ruth. Puma vs Adidas: Return of the battle of the boots - Europe - World, London: The Independent (24 сәуір 2006). Тексерілді 28 мамырдың 2014.
- ↑ The Town that Sibling Rivalry Built, and Divided | Business | DW.DE | 03.07.2006. DW.DE. Тексерілді, 28 мамыр 2014.
- ↑ Business | Match ends Adidas and Puma feud, BBC News (21 қыркүйек 2009). Тексерілді 28 мамырдың 2014.
- ↑ Business | Adidas and Puma end 60-year feud, BBC News (17 қыркүйек 2009). Тексерілді 28 мамырдың 2014.
- ↑ Adidas versus Puma: Origins of a rivalry between brothers. Тексерілді 16 ақпанның 2015.
- ↑ Esterl, Mike. A Run for Their Money - WSJ.com, Online.wsj.com (21 наурыз 2008). Тексерілді 28 мамырдың 2014.
- ↑ Panzerschreck im Schuhimperium auf spiegel.de