Сабақгүл

Сабақгүл
	;
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Өсімдіктер;
Бөлімі:	Гүлді өсімдіктер;
Табы:	Қос жарнақтылар;
(unranked)	Астеридтер;
Сабы:	Lamiales;
Тұқымдасы:	Scrophulariaceae;
Тегі:	Kickxia;
түрлері
	25 түрі белгілі

Сабақгүл, киксия (лат. Kickxia) – сабынкөктер тұқымдасына жататын бір жылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда 1 түрі – күндешік (K.elatine) Түркістан, Батыс Тянь-Шань жоталарында өседі.

Ботаникалық сипаты

Биіктігі 15-100 см, түбінен бастап бұтақтанған сабағы жатаған, бұтақтары жіңішке келеді, сыртын безді түк жапқан. Сағақты жапырақтары домалақ немесе жалпақ жұмыртқа тəрізді, бүтін жиекті. Ашық сары түсті дара гүлі жапырақ қолтығына орналасқан, үстіңгі ернінің сыртқы жағы қошқыл күлгін түсті болады. Тостағаншасы түбіне дейін таспа тəрізді буындарға бөлінген, сирек жіңішке түкті. Аналық мойны жалпақ, тік. Жемісі – шар тəрізді қауашақ, екіге қақырап ашылады. Шілде–қыркүйек айларында гүлдеп, жеміс береді. Лесс топырақты тау баурайларында, жазық жерлерде арамшөп ретінде өседі. Сабақгүлді емдік шөп ретінде суық тигенде, қызу көтерілгенде, жараларға таңу үшін пайдаланады.^[1]

Түрлері

Kickxia aegyptiaca (L.) Nábelek
Kickxia caucasica (Muss.Puschk. ex Spreng.) Kuprian.
Kickxia cirrhosa (L.) Fritsch
Kickxia collenetteana D.A.Sutton
Kickxia commutata (Bernh. ex Rchb.) Fritsch
Kickxia × confinis (Lacroix) Soó
Kickxia corallicola D.A.Sutton
Kickxia dentata (Vahl) D.A.Sutton
Kickxia elatine (L.) Dumort.
Kickxia elatinoides (Desf.) Rothm.
Kickxia floribunda (Boiss.) Täckh. & Boulos
Kickxia glaberrima (J.A.Schmidt) D.A.Sutton
Kickxia gombaultii (J.Thiébaut) Mouterde ex Charpin
Kickxia hartlii (Betsche) D.Heller
Kickxia lanigera (Desf.) Hand.-Mazz.
Kickxia membranacea D.A.Sutton
Kickxia papillosa R.R.Mill
Kickxia pendula (G.Kunkel) G.Kunkel
Kickxia petiolata D.A.Sutton
Kickxia pseudoscoparia V.W.Sm. & D.A.Sutton
Kickxia sabarum V.W.Sm. & D.A.Sutton
Kickxia saccata D.A.Sutton
Kickxia scalarum D.A.Sutton
Kickxia spiniflora (O.Schwartz) D.A.Sutton
Kickxia spuria (L.) Dumort.^[2]

Дереккөздер

↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
↑ Yousefi, Nafiseh; Zarre, Shahin & Heubl, Günther (2016), "Molecular phylogeny of the mainly Mediterranean genera Chaenorhinum, Kickxia and Nanorrhinum (Plantaginaceae, tribe Antirrhineae), with focus on taxa in the Flora Iranica region", Nordic Journal of Botany, 34 (4): 455–463, doi:10.1111/njb.01000

[1] Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5

[2] Yousefi, Nafiseh; Zarre, Shahin & Heubl, Günther (2016), "Molecular phylogeny of the mainly Mediterranean genera Chaenorhinum, Kickxia and Nanorrhinum (Plantaginaceae, tribe Antirrhineae), with focus on taxa in the Flora Iranica region", Nordic Journal of Botany, 34 (4): 455–463, doi:10.1111/njb.01000

[1]

[2]