Сабунчу (азерб. Сабунчу) - Әзірбайжандағы қала типті елді мекен, Апшерон түбегінде, Баку қаласының Сабунчу ауданының әкімшілік орталығы.

Тарихы

өңдеу

1825 жылдың басында ауыл Апшерондағы негізгі мұнай өндіретін аудандардың бірі болған. [1] 1880 жылы әуелі қалалық зауыттарға мұнай тасымалдауға арналған Бакуден Сабунчуге дейін 26 шақырымдық тар табанды теміржол салынды.

 
Сабунчудағы теміржол вокзалының ғимараты

1900 жылы Сабунчуда "Бенкендорф" механикалық шеберханалары ашылды, олар кеңес уақытында "Бакинский рабочий", қазіргі машина жасау зауыты болып қайта құрылды.[2]

1926 жылы Баку-Сабунчу желісі бойынша КСРО-да бірінші моторвагонды қала маңындағы пойыз іске қосылды ("электричка").[3]

XIX ғасырдың екінші жартысына дейін ауылдың ұлттық және діни құрамы біркелкі болды, бірақ мұнай өнеркәсібінің қарқынды дамуы мұнда әртүрлі ұлттардың келуіне ықпал етті.

1904 жылы Сабунчуда (Балахан-Сабунчин-Ромин мұнай кен орнында) сәулетші Д.Д. Буйновтың жобасы бойынша Египеттің аса қасиетті Макария шіркеуі құрылды (1933 жылы большевиктермен жойылды).[4]

XIX ғасырдың соңында Сабунчуда тау еврейлерінің [5] синагогасы да болды. 1900 жылдан 1931 жылға дейін Сабунчи қаласында "Тамадон"Иран мектебі жұмыс істеді.[6]

Халқы

өңдеу

1893 жылғы статистикаға сәйкес Сабунчуда 814 адам өмір сүрген, олардың барлығы да таттар болған.[7]

Халқы 1975 жылы 25,7 мың және 2008 жылы 22,1 мың адам болды.[8]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Манаф Сулейманов. Дни минувшие Архивировано 22 марта 2007 года.
  2. http://www.bf.co-az.net/rus/about/index.html Мұрағатталған 24 сәуірдің 2010 жылы. Машиностроительный завод «Бакинский рабочий» Архивная копия от 24 апреля 2010 на Wayback Machine. Официальный сайт.
  3. Баку // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  4. https://www.ourbaku.com/index.php/%D0(қолжетпейтін сілтеме) Церковь Балахано-Сабунчинская Преподобного Макария Египетского.
  5. https://eleven.co.il/diaspora/communities/10381/ Баку.Электронная еврейская энциклопедия.
  6. Аму-Дарья. Иранский журнал по изучению Центральной Азии и Кавказа. 2005 год № 18.
  7. https://dlib.rsl.ru/viewer/01005403186#?page=287 Свод статистических данных о населении Закавказского края. Тифлись. 1893
  8. Азербайджанский государственный комитет по статистике Архивировано 29 марта 2010 года.