Сабын тамыр

Сабын тамыр-құрамында көбік түзетін органикалық зат-сапонин болатын өсімдік тамырлары мен тамыр түйнектері. Сабын тамырдан медициналық және техникалық сапониндер алынады; түрлі сұйық инсектицидтер өндірісінде, медицинада (қақырық түсіретін дәрі есебінде) қолданылады. Ертеде Сабын тамырды сабын орнына кір жуу үшін қолданылғандықтан осылай аталған.КСРО-де Сабын тамырды қалампыр тұқымдасына жататын өсімдіктерден алды.

Таралуы

Қазақстанда Шығыс Қазақстан облысында өзен аңғары, орманды жерлерде өсетін дәрілік сабын шөптің (Saponaria officinalis) құрамында (13-15%, кейбір деректерде 35%) сапонин бар. Өзен алқабы, шалғын, құмды және сортаң жерлерде өсетін ақ қаңбақ (Gypsophila paniculata)құрамында 6,5-20% сапонин бар. Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан облыстарының таулы, шөлді және далалық аймақтарында боз тікеннен (Acanfhopyllum gypsophiloides) «Түркістан» Сабын тамыры алынады.