Салпыншақ (өсімдік)

Салпыншақ, гетеродерис (лат. Heteroderis) – астралылар тұқымдасына жататын бір жылдық өсімдік.

Салпыншақ
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
(unranked) Asterids
Сабы: Asterales
Тұқымдасы: Asteraceae
Кіші тұқымдасы: Asteroideae
Тайпасы: Astereae
Кіші тайпасы: Asterinae
Тегі: Heteroderis

Өсу аймағы мен ботаникалық сипаты өңдеу

Қазақстанда Қызылорда облысының оңтүстігіндегі Қызылқұм құмды алқабында 2 түрі өседі: кішкентай С. (H.pusilla) жəне ақбас С. (H.leucocephala). Олардың биіктігі 3-40 см. Сабағын қылтанақ тəрізді ұзын жəне өрмекті мамық түк жапқан. Тамыр жапырақтары жұмыртқа тəрізді, жиектері ойық тісшелі немесе қауырсын тілімді. Түбіне қарай жіңішкеріп сағаққа жалғасқан, ортаңғы өзекшесін бойлай қылтанақты түк өскен. Ортаңғы жəне төменгі сабақ жапырақтары тамыр жапырақтарына ұқсайды. Қандауыр немесе таспа тəрізді жоғарғы жапырақтары кішірек, бүтін жиекті. Гүлсебетінің жемістенген кездегі ұзындығы 12-17 мм, ені 4-5 мм болады. Сабақтың немесе бұтақтарының ұшына қарай орналасқан. 2 қатар орама жапырақтары жұмыртқа немесе қандауыр тəрізді, ұшына қарай үшкір. Тұқымының ұзына бойында емізік тəрізді өскіні жəне айдаршасы болады. Сəуір–мамыр айларында гүлдейді. Тауалды жəне жазық жерлердегі құмды, ұсақ тасты беткейлерде, сортаң жерлерде көбіне арамшөп ретінде өседі.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5