Сапарғали Омарбекұлы

Сапарғали Омарбекұлы (15 қаңтар 1927, Қызылорда қаласы – 10 қаңтар 2003, Алматы қаласы) – филолология ғылымының докторы (1988).

Оқу жолы

ҚазМУ-ды (1956, қазіргі ҚазҰУ) және Қазақстан Ғылым Академиясының аспирантурасын (1959) бітірген.

Жұмыс жолы

Қазақстан Ғылым Академиясы «Хабаршысы» (1959–1961) мен «Хабарларының» (1961–1967) жауапты хатшысы, Қазақстан Ғылым Академиясының қазіргі Тіл білімі институтында ғылыми қызметкер (1961–1963), ғалым-хатшы (1963–1967), кіші (1967–1972), аға (1973–1988), жетекші (1989–1991), бас (1991–1993) ғылыми қызметкер, «Қайнар» университетінің профессор (1999–2003) қызметтерін атқарған.

Қызметінің негізгі кезеңдер:

• 1943-45 ж. - Албарбөгет ауыл кеңесінің хатшысы, “Амангелді” колхозының көмекші есепшісі.
• 1945-46 ж. - Қарақоға бастауыш мектебінің мұғалімі.
• 1946-48 ж. - Меңдіғара қазақ педучилищесінің оқытушысы( Қостанай обл., Меңдіғара ауданы).
• 1948-50 ж. - Ақсуат жетіжылдық мектебінің оқу ісін меңгеруші( Қостанай обл., Торғай ауданы).
• 1950-51 ж. - Киров атындағы жетіжылдық мектептің оқытушысы( Алматы обл., Еңбекшіқазақ ауданы).
• 1956 ж. - Жаңашар орта мектебінің оқу ісін меңгеруші.
• 1959-61 ж. - Қазақ ССР Ғылым Академиясы Хабаршы журналының ғылым хатшысы.
• 1961-63 ж. - Қазақ ССР ҒА Тіл білімі институтының ғылыми қызметкері.
• 1963-67 ж. - Қазақ ССР ҒА Тіл білімі институтының ғалым-хатшысы.
• 1967-72 ж. - Қазақ ССР ҒА Тіл білімі институтының кіші ғылыми қызметкері.
• 1972-89 ж. - Қазақ ССР ҒА Тіл білімі институтының аға ғылыми қызметкері.
• 1989-91 ж. Қазақ ССР ҒА Тіл білімі институтының жетекші ғылыми қызметкері.
• 1991-2003 ж. ҚР ҒА Тіл білімі институтының бас ғылыми қызметкері.
• 1999-2003 ж. - Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі Қайнар университетінің профессоры.
• 2000-03 ж. - Қырғыз Ұлттық ғылым академиясы Тіл білімі институты докторлық диссертация қорғау кеңесінің мүшесі.

Ғылыми еңбектері

• 1988 ж. «Қазақ диалектілерінің консонантизмін ареалдық тұрғыда тектес тілдермен салыстыра зерттеу» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғаған.
• Оның ғылыми еңбектері негізінен қазақ тілін салыстырмалы тарихи және лингвистикалық география тұрғысынан зерттеу мәселесіне арналған.
• 230-дан астам ғылыми жарияланымның, оның ішінде 4 монографияның авторы.
• 1960 ж. “Мангышлакский говор казахского языка”(Қазақ тілінің Маңғыстау говоры) деген тақырыпта кандидаттық диссертация қорғады.
• 1965 ж. “Қазақтың ауызекі тіліндегі жергілікті ерекшеліктер” атты монографиясы жарық көрді.
• 1978 ж. “Халықтық тіліміздегі тектес тілдермен ортақ құбылыстар” атты монографиясы жарық көрді.
• 1979, 1990 ж. Нүкісте өткен Бүкілодақтық түркі тілдерінің аймақтық конференцияларында баяндама жасады.
• 1980 ж. Ташкентте өткен III Бүкілодақтық түркология конференциясында “Ареальная характеристика фонетических параллелей в казахских говорах” деген тақырыпта баяндама жасады.
• 1982 ж. Уфада өткен Түркі тілдері диалектологиясының IX конференциясында “Ареал начальных звонких в казахских говорах контактных зон” деген тақырыпта баяндама жасады.
• 1992 ж. “География  фонетических различий казахской речи” атты монографиясы жарық көрді.

Шығармалары

• Қазақтың ауызекі тіліндегі жергілікті ерекшеліктер. А., 1965;
• Қазақ тілінің диалектологиялык сөздігі. А., 1969 (құрастырушылардың бірі);
• Қазақ тілінің грамматикасы. Морфология. А., 1969 (авторлардың бірі);
• Халықтык, тіліміздегі тектес тіпдер мен ортақ құбылыстар. А., 1978;
• Ауызекі тіліміздің дыбыс жуйесі. А., 1985 (авторлардың бірі);
• География фонетичес- ких различий казахской речи. А., 1992;
• Қазақ тілінің диалектологиялық сөздігі. 1-кітап, 1996 (құрастырушылардың бірі).

Марапаттары

• 1947 ж. - “1941- 1945 жж. Ұлы Отан соғысындағы еңбектегі ерлігі үшін” медалімен марапатталды.
• 1985 ж. “Ұлы Отан соғысының 40 жылдық” медалімен марапатталды.
• 1990 ж. “Еңбек ардагері” медалімен марапатталды.
• 1995 ж. “Ұлы Отан соғысының 50 жылдық” медалімен марапатталды.
• 1995-96 ж. - Көрнекті ғалымдарға арналған Қазақстан Республикасы мемлекеттік стипендиясының иегері.
• 1999 ж. - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясы Ғылым қоры грантының иегері “Қазақ тілінің кіші лингвистикалық атласы” (О. Нақысбековпен бірге).
• 2000 ж. “Соғыс ардагері” белгісімен марапатталды.