Сараман-Қос мұнарасы
Сараман-Қос мұнарасы – Қызылорда облысының республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген қала құрылысы және сәулет өнерінің ескерткіші.
| Сараман-Қоса мұнарасы | |
 | |
| Жалпы мәлімет | |
|---|---|
| Статусы |
Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші |
| Түрі |
қала құрылысы және сәулет |
| Орналасуы |
Қызылорда облысы, Қазалы ауданы |
| Жөнделген уақыты |
1984 ж |
| Биіктігі | |
| Биіктігі |
15 м |
| Төбесі |
күмбезді |
| Техникалық сипаттамасы | |
| Диаметрі |
12 м |
| Қабаттар саны |
3 |
Орналасқан жері
өңдеуҚазалы ауданы Кәукей ауылы, ауылдан солтүстік-шығысқа қарай 2 км жерде орналасқан.
Кезеңі
өңдеуІХ-ХІ ғғ.
Тарихи деректер, аңыздар
өңдеуСараман-Қоса мұнарасы – Қазақстан аумағындағы ерте ортағасырлық үлгілердің ең аз кездесетін түрі. Мұнаралы кесене құрылысының ертедегі үлгісіне жататын мұнара XI ғасырда салынған.
Мұнараның құрылысы қайғылы аңызға толы. Шынын айтқанда, бұл – өшпенділіктің, келісе алмаушылықтың және әлеуметтік ескішілдіктің кесірінен қосыла алмаған жастардың қайғылы махаббатының символы.
Жергілікті аңыздарға сәйкес, жаркенттік Сараман жігіт – атақты және бай ақсүйектер әулетінің жалғыз ұлы жасауы жоқ Үргеніштің кедей көпесінің қызы Қосаны сүйіп қалады. Сараманның асқақ та күшті әкесі ұлының сөзіне құлақ аспағандықтан, ғашықтар үшін жалғыз шығар жол – қосылып қашу. Қос ғашықтың соңынан жіберілген қызметшілер қыз бен қайғы жұтқан Сараманды өлтіреді. Қызметшілерді жүгіртіп жібергеніне өкінген Сараманның әкесі жігіттің екі досын жібереді. Бірақ олар ғашықтарға көмектесуге үлгермейді.
Қайғыдан қан жұтқан жігіттің әкесі ұлының достарына кейінгі ұрпақтарға үлгі болып қалатындай махаббат пен адалдықтың белгісі ретінде бақытсыз қашқындарға далада мұнара тұрғызуды өтінеді.[1]
Сипаты
өңдеуҮшқабатты конус тәрізді табаны дөңгелек мұнара тікбұрышты өңделмеген кесектерден құралған. 1, 2-қабаттары күмбезделіп бітеді. 1-қабатында төртбұрышты терезесі, 3-қабатында солтүстік және оңтүстік жағында 2 терезесі бар. Шикі кірпішпен өріліп, күйдірілген кірпішпен қапталған, төменгі жағының диаметрі 12 м, биіктігі 15 м, іргетасының қалыңдығы 1,6 м.
1982 жылы Сараман-Қос мұнарасы Қазақ КСР-нің республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің тізіміне енгізілді.
1984 жылы қайта қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9