Сегізтармақ

Сегізтармақ – қазақ поэзиясында лирикалық өлеңдерде қолданылатын шумақ өрнегі.

Қолданылуы

"Сегізаяқ" атты өлеңінде Абай сегізтармақты шумақ түрін өзінше өрнектеген. Оның өз өлшемі бар. Сонымен бірге қазақ поэзиясында сегізтармақты шумақ жеті-сегіз буынды өлеңде қолданылып келеді:

        Жан толқытар жыр іздеген, 
        Әдемілік нұр іздеген, 
        Қиял құлы-мен бір ақын. 
        Тұрмыста тар, тайғақ жолға
        Түсіп келе жатып зорға,
        Күні кеше кешке жақын
        Батқан күннің таңын көрдім,
        Сол сұлудың жанын көрдім.

Мағжан бұл өлеңінде Абайдың "Сегізаяқта" қолданған ұйқас өрнегін сақтаған. Бұл шумақтың тұтастығын күшейте түскен. Шәкәрім ақын "Ашу мен ынсап", "Өлген көңіл-ындынсыз өмір" атты өлеңдерінде сегізтармақты айқас ұйқастармен топтастырған:

        Білгенімді жазушы ем, 
        Бекем буып белімді. 
        Мінін айтып, қазушы ем, 
        Түзетпек боп елімді.
        Бұлдарлық ой менде жоқ
        Бұған шыққан терімді.
        Ұқтырарлық пенде жоқ
        Қате басқан жерімді.