Секпілтөс қарлығаш

Секпілтөс қарлығаш (лат. Hirundo daurica) - қыстау қарлығашқа туыстас құс. Одан айырмашылығы - мойны және құйрықүсті қызылсары реңді. Одан басқа, бауыры - таза ақ емес, бойлай созылған сепкілді. Секпілтөс қарлығаштың ұясы өте ерекше - ұя пішіні аузы ашық жарты тостағанша емес, кіретін аузы ұзын түтікшелі, толық жабылған ыдыс сияқты. Мұндай ыдыс көбінесе ғимараттың төбесіне немесе қабырға мен төбе ұласатын бұрышқа бекітіледі. Секпілтөс қарлығаш Оңтүстік Қазақстан тауларында теріс орналасқан бұрыштары бар жартас төбесіне жапсырып ұя салады. Оның мінез-қылығы қыстау қарлығашқа өте ұқсас, балапандарын да жазда сол сияқты екі рет өргізеді.

Таралуы өңдеу

Секпілтөс қарлығаш Қазақстанда тек қана оңтүстік облыстардың - Арыс өңірінен шығыста Бұқтырма тау баурайындағы аудандарда орын тебеді. Қыстау қарлығаштан біраз ертерек ұшып келіп, әдетте одан бұрынырақ ұшып кетеді (қазанның бірінші жартысынан кешікпейді).

Қолданылған әдебиет өңдеу

Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010