Скерцо

Скерцо (итал. scherzo, дәлме-дәл — әзіл) —

1. әзіл-қалжың сипаттағы мәтіндерге жазылған бір дауысты вокалдық пьеса.
2. Жылдам екпінде, ойнақы сипатта жазылған, ырғағы мен әуені еркін алмасып отыратын аспаптық пьеса.

Соната Солнца. Скерцо.1907.

Скерцо көбіне аспаптық сюита құрамына енеді; ал 18 ғасырдың соңында симфонияның, сонатаның, квартеттің, т.б. құрамына қосыла бастады. Өлшемі 3/4 немесе 3/8. Скерцоның классикалық түрін Л.В. Бетховен қалыптастырды және оны сонаталық-симфониялық топтамаларына енгізді. Сондай-ақ Скерцо жеке аспаптарға да арналып жазылды.

Скерцо қазақ музыкасында 1930 жылдан пайда бола бастады. Мысалы, М.А. Штейнбергтің “Түрксібі” (1933) мен А.А. Зильбердің “Жаңарған Қазақстан” (1938) симфонияларының 3-бөлімдері; В.В. Великановтың скрипка мен фортепьяно үшін жазылған скерцосы (1964); Е.Рахмадиевтің труба мен оркестрге арналған скерцосы (1966); М.Сағатовтың труба мен фортепьяно үшін жазылған скерцосы (1965). Скерцо жанрында елеулі еңбек еткен композиторлар — Е.Г. Брусиловский, Қ.Қожамияров, Ғ.Жұбанова, С.Мұхамеджанов, т.б.