Скотч

Желімдік лента, немесе скотч — тұрмыс пен өндірісте қолданылатын желімді қабаты бар үлдірлі лента, технологиялық тұрғыда адгезия физикалық құбылысын пайдаланады. Үйренгенімізше, ол бір беті желімделген орам тәрізді кейіпте шығарылады, сонымен қатар, әлдеқайда аз — екі бетінен желімделген орам күйінде кездеседі. Белгілі-бір нысандарды бір бірімен жабыстыру үшін, сонымен бірге қорғаныш немесе декоративті жабын ретінде қолданылады.

Тарихы

1923 жылы Ричард Дрю автокөлік жөндеушілерге бояу жұмыстарын жүргізуде біршама қиындықтарға тап болғанын байқады. Сол жылдары көлікті екі түске бояу өте сәнді болды, бірақ шеберлер көліктің әлдеқайда боялған бөліктерін басқа түсті бояудан сенімді қорғай алмады. Нәтижесінде әртүрлі түсті дене бөліктерінің арасындағы шекара ұқыпсыз болды. Идеясы корпусқа біркелкі және сенімді жабысатын және бояуды алып тастаған кезде бүлдірмейтін жабысқақ лента жасау болды. Сонымен қатар, лента су өткізбейтін болуы керек. Тек үш жылдық зерттеулерден кейін, 1925 жылы Ричард Дрю командасы өз мақсатына жетті. Қазірдің өзінде жұмсалған ақшаны үнемдеу үшін желім лентаның шеттеріне ғана қолданылды. Клиенттер желімді ысырап етпеуді қатты ұсынды, ал лентаның өзі лақап атқа ие болды «Скотч» (шотландық - ағылшын тілінде «tartan», басқа мағынасы «сараң»). Дәл сол кезде жабысқақ лентаны сынау кезінде шебер: «Бұл лентаны шотландиялық бастықтарыңызға қайтарып, оларға көбірек желім жағуды айтыңыз!» деп дауыстады. Бұл белгілеу кейіннен 3M ленталарының тұтас желісіне қолданылды. Скотч лентасының дамуы жалғасып, 1930 жылы целлофан негізіндегі жабысқақ лента шығарылды, ол толығымен желіммен қапталған және «Скотч целлофан лентасы» деп аталды. Тұтынушыларға жаңа өнімнің ұнағаны сонша, компания скотч лентасының толық ауқымды өндірісін іске қосуға шешім қабылдады. Ол азық-түлік пакеттерін, киім-кешек сөмкелерін қаптауға, әртүрлі заттарды жөндеуге және басқа да тұрмыстық мақсаттарға пайдаланылды.

1932 жылы 3M компаниясының тағы бір инженері Джон А.Борден жабысқақ лента диспенсерін ұсынды. 1939 жылы 3M иконалық ұлулар диспенсерін ұсынды. Бірінші нұсқасы қаңылтырдан жасалды, ал бір жылдан кейін пластмассадан жасалды.

1950 жылдары скотч жарнамаларында екі онжылдықта брендтің тұмар кейіпкеріне айналған Scotty McTape кильті киген мультфильмдегі бала көрсетіле бастады.

Рентгендік сәулелену

1953 жылы кеңес ғалымдарының зерттеулері кезінде жабысқақ лентаның бұрын белгісіз қасиеті анықталды. Белгілі болғандай, вакуум жағдайында рентгендік сәуле жабысқақ лентаның бетінен ажыраған жерінде пайда болады. Бұл құбылыстың себебі - триболюминесценция. Бұл қасиет бойынша зерттеулер жалғасты және 2008 жылы американдық ғалымдардың бірқатар эксперименттері кезінде мұндай сәулеленудің күші фотографиялық қағазға тән рентгендік кескінді алу үшін жеткілікті екендігі анықталды.