Суай (суой) — Лаостағы кхмер таулы тобына жататын халықтардың бірі. Негізінен Салаван, Тямпасак және Секонг провинцияларында (Лаостың оңтүстігі) тұрады. Жалпы саны 50 мың адам.[1]

Суай
суой
Бүкіл халықтың саны

50 000

Ең көп таралған аймақтар

 Лаос

Тілдері

куй тілі, лаос тілі

Діні

буддизм, католицизм, дәстүрлі наным-сенімдер

Тілі

өңдеу

Олар австроазиялық тілдер семьясының мон-кхмер тармағының куй-катуй тобының куй тілінде сөйлейді. Лаос тілі де кеңінен таралған.[2]

Діні

өңдеу

Суайлардың көпшілігі буддизмді ұстанады, кейбіреулері католиктер. Дәстүрлі наным-сенімдер (анимизм, шаманизм, ата-бабалар культі) сақталған.[3]

Кәсібі

өңдеу

Негізгі кәсібі алқаптарда суармалы күріш өсіру және тау етегінде егістік егіншілік (күріш, жержаңғақ, соя, көкөністер). Шошқа, ірі қара, құс өсіріледі. Терушілік және аңшылық белгілі бір рөл атқарады. Қолөнерден тоқу өнері дамыған.[4]

Тұрмыс салты

өңдеу

Отбасы шағын, кенже қыздың отбасы бірге тұрады. Неке матрилокальды, бастапқы мұрагерлік құқығы кенже қызына тиесілі. Көптеген суайлар Лаостың ықпалында болды және олардың дәстүрлері мен күнтізбесін ұстанады. Кейбір ауылдарда суайлар жергілікті дәстүрлі әдет-ғұрыптарды, соның ішінде құрбандық шалуды (тауық, шошқа) ұстанады, ең маңызды мереке — тя мон, ата-баба рухтарының құрметіне (мамыр айында атап өтіледі) тойланады.[5]

Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары

өңдеу

Елді мекендер өзен аңғарларында және су көзіне жақын тау бөктерінде орналасқан, 35-80 үйден тұрады. Көптеген суайлар аралас халқы бар елді мекендерде қоныстанған (лао, катанг, таой, лавен). Үйлері қадаларда орналасқан, ағаштан немесе бамбуктан жасалған, тікбұрышты, төбесі сабанмен жабылған.[6]

Сілтеме

өңдеу

Дереккөздер

өңдеу
  1. Суай. Тексерілді, 11 қараша 2024.
  2. Суай сөзінің мағынасы. Тексерілді, 11 қараша 2024.
  3. Суай. Тексерілді, 11 қараша 2024.
  4. Әлем халықтары/Суай. Тексерілді, 11 қараша 2024.
  5. В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 497. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
  6. Суай. Тексерілді, 11 қараша 2024.