Сырымбет батыр

 Басқа мағыналар үшін Сырымбет деген бетті қараңыз.

Сырымбет батыр (туған-өлген жылы белгісіз) – би, батыр. Арғын руының ішінде бәсентейіннен шыққан , ХVІІІ ғасырда қан майдан, жаугершілікте көзге түскен батырлардың бірі. Жоңғарлармен шайқаста Абылай, Баян, Малайсары батырлармен бірге көптеген жанкешті ерліктер көрсеткен.

Сырымбет
Сырымбет
Туған күні

XVII ғасыр

Қайтыс болған күні

XVIII ғ

Қайтыс болған жері

Қазіргі Алматы облысы

Мемлекет

Қазақ хандығы

Қызмет еткен жылдары

XVIII

Атағы

Батыр

Тарихи дерек өңдеу

Тарихи деректерде оның атын алғаш рет Ш.Уәлиханов «Исторические предания о батырах XVIII века» атты еңбегінде жазған. Ол Сырымбеттің ерлігі туралы мәліметті Тәтіқара ақынның жырларынан алғанын айтады.
Тәтіқара ақынның бізге жеткен төрт толғауының бірінде Сырымбеттің аты аталады:

...Көп қалмақтың жылқысы,
Тұрымтайдай құнысты
Бәсетиін Сырымбет,
Оны да мен ер көрдім
Оқ жіберіп ұрысты...

Мағжан Жұмабай өзінің «Батыр Баян» поэмасында жырға қосқан Сырымбет (1756-1757 жж.), Қытай мен қазақтың соғыстарында Абылайдың жанында серік болған бәсентиін – Сырымбет батыр:

...Жиылды өңшен ноян, ығай-сығай,
Байжігіт, Тасболат пен би Толыбай,
Ту баста Абылайды хан көтерген
Қамқоры Қарауылдың шешен Қанай.
Ашуы жауған қардай, шөккен нардай
Қарт қыран қанжығалы қарт Бөгенбай.
Бөкеннің жас жолбарыс жеткіншегі
Аузынан жалын шашқан жас Жанатай.
Найзасын нажағайдай ойнататын
Жас барыс бәсентиін Сары Малай.
Балталы, екпінді оттан Оразымбет,
Сіргелі, шапшан оқтан ер Елшібек.
Өзіне тірі жанды тең көрмейтін
Тәкаппар Қошқарұлы ер Жәнібек.
Қалданға ханмен бірге тұтқын болған,
Жолдасы Абылайдың батыр Жәпек.
Майданда от шашқандай оқ шашатын,
Сырттанны Бәсентиін ер Сырымбет-
Осындай өңшен көкжал жиылыста,
Күңіреңіп жолбарыстай – «жау қайда?» — депті. (4, б.168-169)

Сырымбет батыр ұрпақтары қазіргі Павлодар облысы Май ауданында (Кеңес мен Ямышево ауылдары аралығы) тұрады.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. А 31 Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет. ISBN 9965-893-73-Х