Тайқоңыр елшілігі

ТАЙҚОҢЫР ЕЛШІЛІГІ,

• Тәуке хан Ресеймен келіссөз жүргізу үшін 1694 жылы жіберген. Елшілікті Тәуке ханның ең сенімді адамы Тайқоңыр бастап барған. Тайқоңыр елшілігі қазан айында Тобыл қаласына келіп, патша өкіметінің сондағы билік орнына Тәуке ханның Петр Қ-ге жолдаған хатын тапсырды. Бұл хатта Тәуке хан Ресеймен бейбіт қарым-қатынас орнатуды қалайтындығын танытқан және 1693 жылы жіберген елші Келдей мырзаны тұтқыннан босатуды талап еткен. Патша өкіметі бұл талап-тілектерді қабыл алып, Келдейді тұтқыннан босатты және Тайқоңыр елшілігіне жауап ретінде Тәуке ханға Скибин мен Трошин елшілігін аттандырды.
• 1715 жылы Әбілқайыр хан башқұрт-қазақ дауларын шешу мақсатында аттандырған. Әбілқайыр ханның 1715 жылғы башқұрттар жеріне жасаған әскери жорығы мен башқұрттардың жақын жердегі Кіші жүз ауылдарына басып кіруі қазақ билеушілерінің Қазан губерниясы мен Батыс Сібірдегі орыс шекаралық өкімет орындарымен саяси қарым-қатынастарын шиеленістірді. Осыған байланысты күзде башқұрт-қазақ дауларын тыю және олардың тұтқындар алмасуы туралы мәселені шешу мүдделерін көздеп, Әбілқайырдың елшісі Тайқоңыр батыр Қазанға барып, онда жергілікті губ. П.С. Салтыковпен келіссөз жүргізді. Бірақ бұл келіссөз нәтижелі бола қоймады. Қазақ-башқұрт қатынастарының реттелуіне патша өкіметі мүдделілік танытпады.

Сілтемелер

• Казахско-русские отношения в XVҚ – XVҚҚҚ веках. Сб. документов и материалов, А.-А., 1961.
• Қазақстан тарихы, 3-т., А., 2002.
• "Қазақ Энциклопедиясы", 8 том