Тамырлы жуа[1], Тамыр жуа[2] (лат. Allium polyrhizum) – амариллистер тұқымдасының жуа туысына жататын Қазақстанда сирек кездесетін түр. Тарбағатай (Шелекті аңғары) мен Маңырақ жоталарында кездеседі. Қазақстаннан тыс Шығыс Сібір, Моңғолия, Манчьжурияда таралған. Шөлді далалардағы сортаңды топырақтарда , шағыл тасты және тасты тау баурайларында өседі. Кейде көлемі 100-300 шаршы метр шағын пияз даласын құрайды. Жуашықтары қысқа тамырсабағына жиналған, нәтижесінде тығыз шым топырақ пайда болады. Керемет азықтық өсімдік, мал бағатын жайылым ретінде пайдаланылады. Моңғолияда бұл түрдің жасыл бөлігі мен пиязынан жергілікті мал өсірушілер малға қыста беретін тұздалған, жентектелген мал азығын дайындайды. Қазақстанда тек мал жайылымы үшін ғана пайдаланады. Бұл жуаларды мал жеп, отап тастаған. Түр толық қорғауды қажет етеді. Мәдени өсіруге төзімсіз (тек Алматы ботаника бағында өсіріліп байқалған).

Тамырлы жуа
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Дара жарнақтылар
Сабы: Asparagales
Тұқымдасы: Amaryllidaceae
Кіші тұқымдасы: Allioideae
Тайпасы: Allieae
Тегі: Allium
Түрі: A. polyrhizum
Екі-есімді атауы
Allium polyrhizum
Schrenk

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақстан өсімдіктер әлемінің асыл қазынасы. Қазақстан Қызыл кітап беттерінен. Алматы: «Алматыкітап» ЖШС, 2006. – 56 бет.
  2. «Қазақстан» Ұлттық энциклопедия. /Бас ред.Б.Аяған. 8 том. Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», Алматы, 2006.