Тарбағатай дембеті

Тарбағатай дембеті (лат. Mertensia tarbagataica) – айлауыктар тұқымдасы, дембет туысына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік.

Тарбағатай дембеті
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Incertae sedis Тұқымдасы: Boraginaceae Кіші тұқымдасы: Boraginoideae Тайпасы: Cynoglosseae Тегі: Дембет Түрі: M. tarbagataica
Екі-есімді атауы
Mertensia tarbagataica B. Fedtsch.

Таралуы

Тарбағатай жотасында, қорымтасты беткейлерде өседі.

Биологиялық сиппатамасы

Биіктігі 10 – 12 см, тамыр сабағы жіңішке, жерге төселіп көлбей өседі. Сабағының түбіндегі жапырақтары жалпақ, күрек пішінді, жоғарылаған сайын жүрек тәрізді, сағағы қысқарып өркенге отырмалы бекінеді. Гүлдері қос жынысты, аталығы 5, тостағаншасы қурап түспей, сақаталып, жеміс сыртын қаптап жатады. Қою көк түсті күлтесі кіріккен. Гүлдері жартылай шатырша гүлшоғырына топталған. Тұқымынан көбейеді. Маусым – шілде айларында гүлдеп, шілдеде жеміс салады. Жемісі – жаңғақша, ұзындығы 4 мм-дей. Жылдан жылға таралу аймағы азайып бара жатқан, өте сирек кездесетін түр болғандықтан қорғауға алынып, «Қызыл кітабына» енгізілген.