Тарбақай

Тарбақай (Rhaphіdophyton regelіі) – алабұталар тұқымдасына жататын бұта. Қазақстанда Қаратау мен Талас Алатауында, тасты және қиыршықтасты жерлерде өсетін 1 түрі – Регель Т-ы (R. regelіі)бар. Оның биікт. 8 – 25 см. Түп жағынан бұтақталып өседі. Бір жылдық өркендері жалаңаш, қара қошқыл түсті болады. Жапырақтары үш қырлы (ұз. 4 см, ені 1 мм-дей), тікенді, түп жағынан кеңейген. Гүлдері гүл жапырақтарының қолтығында жетіледі. Қара қошқыл күрең түсті гүл жапырақтары гүлдерінен едәуір көп болады. Тұқымынан көбейеді. Мамыр – маусым айларында гүлдеп, маусым – шілдеде жеміс салады. Өте баяу өседі. Түйіні шар тәрізді. Тұқымы тегіс, сырты жұқа қабықпен қапталған. Регель Т-ы өте сирек кездесетін монотипті, реликт өсімдік. Ақсу-Жабағылы қорығында қорғалады. Жылдан-жылға таралу аймағы азайып, жойылып бара жатқан түр болғандықтан, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.

Дереккөздер

АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: "Қазақ энциклопедиясы", 2011. - 648 бет. ISBN 9965-893-70-5