Тарихтың басталуы

Тарихтың ең ежелгі дәуірі – шамамен 2 миллион жыл бұрын адамдар пайда болған сәттен басталып, алғашқы мемлекеттер пайда болған сәттен аяқталды (біздің заманымыздан бұрын 4 – 3 мыңжылдық). Бұл тарихтың ең ұзақ бөлігі.

Алғашқы адамдар

Алғашқы адамдар туралы біздің бар білетініміз – ғалымдардың ұзақ та күрделі жұмыстарының нәтижесі. Ежелгі адамдардың тұрақтарын қазып, табылған заттарды зерттеу біздің бұрынғы бабаларымыздың бет – бейнесін, кәсібін, дәстүрі мен наным – сенімін еске түсіруге көмектеседі. Сол себепті, әрбір табылған заттың тарих алдындағы құны шексіз.

1924 жылы Раймон Дарт есімді ғалым Таунг елді мекенінен (ОАР) беймәлім тіршілік иесінің тас болып қата бастаған бассүйегін тауып алды. Дарт бұл тіршілік иесін “африкалық австралопитек” деп атады. Осы табылған олжа мен кейінірек табылған тасты қаңқаларға қарай отырып, ғалымдар австралопитектің бейнесін құрап шықты. Оның бойы 120 – 130 см болса, салмағы 30 – 50 келі болған. Маймылдық белгілеріне қоса, оның адамға да ұқсас қасиеттері болды. Австралопитектің терісі түктен арылып, қолының үлкен саусағы басқа саусақтарға қарама – қарсы орналастырылған, төменгі бөлігінің құрылымы оның екі аяқпен қозғалатынын көрсететін. Австралопитектің миы маймылдарға қарағанда әлдеқайда көлемдірек болған. Осы секілді белгілер австралопитекті адамдармен бір биологиялық жанұяға жатқызуға негіз болатын.

Адамның қолы маймылдың қолынан ерекшеленеді. Бұл жаңа өмірге бейімделудің мыңжылдық тәжірибесінің жемісі. Қолының саусақтарының өзгеше орналасуы австралопитектерге тас, ағаш, сүйектерді қорғаныс пен шабуыл мақсатында қолдануға мүмкіндік берді. Бас миының үлкеюі іс – қимылдың күрделенуімен байланысты. Адамдардың арғы тегі тастардын тас кескі секілді қарабайыр еңбек құралын жасай алды. Қалдықтары осындай тастармен бірге табылған австралопитектер “епті адам” деп аталды. Адам оған қарағанда әлдеқайда дамыған бабалары “питекантроп”, “неандертальдық” және “кроманьондық” деп аталды. Соңғы түрі сыртқы келбетімен қазіргі адамды елестететін болды.

Алғашқы адамдар сөйлей алған ба?

Күрделі зерттеулерден кейін ғалымдар ежелгі адамдар сөйлеу мүмкіндігіне ие болғандығын, алайда қазіргі адамдардан он есе жай сөйлеп, бүкіл дыбыстарды дыбыстамағанын анықтады. Олардың қатынасында им – ишара мен бір буынды дыбыстар көп қолданылған.

Қызықты деректер

Ежелгі адамның қаңқасының өзгеруімен қатар сырт сымбаты да өзгеріп отырды.

Галерея

адам басының дамуы
Питекантроптың жанынан алғандағы келбеті
Питекантроп сүйектері
Неандертальдық келбеті
Кроманьондық келбеті

Дереккөздер

Әлемдік тарих,"Балалар энциклопедиясы Росмэн",Мәскеу 2012,ISBN 978-5-353-06037-6, УДК 087.5, ББК 63,3(0)