ТАРТАР (Porzana porzana) - қараторғайдан сәл үлкенірек, шағын денелі (80- 130 г) құс.

Тартар

Амандық күйі

Least Concern (IUCN3.1) [1]
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Құстар
Сабы: Gruiformes
Тұқымдасы: Rallidae
Тегі: Porzana
Түрі: P. porzana
Екі-есімді атауы
Porzana porzana
Linnaeus, 1766
Porzana porzana

Биологиялық сипаттама өңдеу

Бүкіл жабын қауырсыны шұбарланған қошқыл түсті болып келеді. Биік шөптердің арасымен оңтайлы жүгіреді, алайда зауықсыз ұшады да, жүзуден қашқалақтайды. Түнде өмір сүреді. «Тартар» деген атау «деуге тұрмайтын - кішкене» деген ұғымнан туса керек. Тартардың ұялау кезеңінде дөрекі жағымсыз ысқырығын іңір қараңғылығында жиі естуге болады. Ернеуі биік, ұқыпты жасалған ұясын батпақты шөптің ортасына, ылғалды шалғынға орналастырады. Салындыдағы 5-8 шұбар жұмыртқаларды ата-енелері 3 апта бойы басады. Балапандар кептірініп үлгерместен, денесін қошқыл мамық жауып, ата- енелерінің соңынан ілесуге болады.

Таралуы өңдеу

Орта және Оңтүстік Еуропа, Алдыңғы Азияда, Сібірде, Солтүстік-Батыс Азияда таралған. Қазақстанда шөптесін батпақта және қорықшасы (батпақтанған көмескі орын) бар жерлерде орын теуіп, республиканың солтүстік жартысында ұялайды, оқта-текте қамыста да өмір сүреді. Тартарлар Қазақстанда наурыздың аяғынан қарашаға дейін кездеседі.

Дереккөз өңдеу

1. Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010.

  1. BirdLife International Porzana porzana. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.