Тарышыл сұлыкеш

Тарышыл сұлыкеш (лат. Emberiza calandra) — Сарыторғайлар тұқымдасының Сұлыкештер туысына жататын құс, біздегі сұлыкештердің ең ірі денелісі (40-58 г).

Тарышыл сұлыкеш
In Jardin des Plantes, Paris, France
Амандық күйі
Least Concern (IUCN3.1)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Табы: Құстар Сабы: Passeriformes Тұқымдасы: Сарыторғайлар Тегі: Сұлыкештер туысы Brehm, 1831 Түрі: E. calandra
Екі-есімді атауы
Emberiza calandra (Linnaeus, 1758)
Синонимдері
Miliaria calandra

Биологиялық сипаттама

Сондай-ақ тарышыл сұлыкеш аталыгын аналығынан реңі бойынша ажыратуға болмайтын құстардың бірегейі, олардың реңі - бойлай созылган қошқыл жолақтары бар сұрғылт қоңыр. Дауысы - нағыз сұлыкештерше «шырылдау», ал аталықтары «ррррррррррррррр» деп құбылтып, ұзақ шырылдап, қатты сайрайды. Ұясын қалың шөп арасына жақсы жасырады. Салындыдағы 3-5 ірі теңбілді сұрғылт немесе саз түстес жұмыртқаларды аналығы 12-13 күн басады. Балапандар ұяда 9-12 күн болады, оларды ата- енелері қоректендіреді, бір жазда бір рет балапан өргізеді. Кешеуілдеген балапандар тамызда да кездесетініне қарамастан, аталықтар шілденің ортасынан-ақ сайрауын тоқтатады.

Таралуы

Тарышыл сұлыкеш Оңтүстік Еуропада, Солтүстік Африкада, Алдыңғы және Орталық Азияда кең таралган, Қазақстанда Тәңіртау және Жоңғар Алатауларының тау етектерінде және аласа тауларында қоныстанады. Әдетте сұлыкештер қыста көшіп жүретін болса да, Қазақстанның Қиыр Шыгысында тарышыл сұлыкеш кейде қыста кездеседі. Қазақстанның оңтүстігінде көктемде - ақпанның ортасынан бастап-ақ пайда болады. Сөйтіп, көп ұзамай, аталықтар шырылдап, әуендетеді. Тарышыл сұлыкештер қыркүйекте ұшып кетеді. Ташкенттің төңірегінде және оңтүстікке таман қыстайды.