Таспатамыр қазтамақ

Таспатамыр қазтамақ

Таспатамыр қазтамақ- қазтамақтар тұқымдасына жататын өсімдік.Қазақстанда кездесетін 16 түрдің ішіндегі шөлді аймаққа кең таралғаны (Арал теңізінің сотүстік жағалауынан бастап Балқаш- Алакөл ойпаттарына дейін),тығыздалған құмда және қиыршық тасты топырақта,бұталардың түбінде және оңтүстік Алтайдан бастап Тянь-Шаньға дейінгі аласа таулардың құрғақ беткейлерінде өседі.Бұл шөптесін көпжылдық.Басқа түрлерден тамыр сабағының құрлысының өзгешелігімен ерекшеленеді.Тамырсабақ бір-бірімен төсбих тәрізді жалғасқан бірнеше дөңгеленген түйнектерден тұрады.Олар барынша жіңішке байланған сабағы жұқа (40 см-ге дейін биік),қою түкті,тек гүлшоғырларына бұтақтанған.Сабақтың бойындағы жапырақтар тек бас жағында гүлшоғырдың астында және оның бұтақтарында орналасқан.Гүлдері дұрыс құрылған,қос жынысты.Тостағанша жапырақшасы бесеу, 10 желек және 10 аталық.Түйін бес жеміс жапырақшасынан тұрады.Бұл түр сәуірде гүлдеп,мамырда жеміс береді.Жемістерінің ұзын бес ұялықты қорапша тұқым тарату механизмі ерекше.Қорапшаның ашылуы бөліну жолымен жүреді.Алғашында ұялықтың төменгі кең жазылған бөлігі (оларға тұқым бірден орналасады),сосын жоғарғылары жемістің барынша жіңішке жоғарғы бөлігі сағаттың,серіппесіне ұқсап тез бұралады және күшпен тұқыммен бірге шетке шығарылады.Жиі вегативті жолмен түйнектерінің көмегімен көбейеді.Сол себепті жеке топтанып өседі.Көктемде гүлдеп тұрған қостамақ ( диаметрі бірнеше метрге жететін)жазық далаға жазып тастаған ашық күлгін шатырға ұқсап жатады.