Тауарларды сипаттау және кодтаудың үйлесімді жүйесі

Қазақстан Республикасының кедендiк-сауда ұйымының жұмысына қатысуы Қазақстанның халықаралық кедендiк ынтымақтастығына қатысуына мүмкiндiк беретiн каналдардың бiрi болып табылады. Халықаралық келісімдердің ішінде тауарларды сипаттау және кодтаудың үйлесімді жүйесі туралы халықаралық конвенцияны бөле жарып қарастыруға болады. Ол 1983 жылдың маусым айында ДКҰ, яғни Кеден Ынтымақтастығы Кеңесіне кіретін мемлекеттердің қол қоюлары үшін ресми түрде жарияланған болатын. Бірқатар елдердің қол қоюларынан кейін конвенция 1983 жылдың 1 қаңтарынан заңды күшіне енді.

Үйлесімді жүйе дегеніміз тауарлардың материалдар мен қоса алғандағы қызметтерінің классификациялық жүйесі. Үйлесімді жүйе негізінде үйлесімді жүйенің номенклатурасы құрылып сыртқы экономикалық қызметтің ұлттық тауар номенклатурасы жасалған.

Үйлесімді жүйенің номенклатурасы дегеніміз көпмақсатты сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы; халықаралық сауданың статистикалық талдау мен салыстыру мәліметтерінің, тауарлардың нақты дәлме-дәл классификаторын қамтамассыз етеді.

ТМД-ның Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы дегеніміз кодталған тауарлардың жүйелі тізімі. ТМД-ның Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы үйлесімді жүйе және Еуропалық Одақтың қиыстыру номенклатурасы негізінде құрастырылған.

Институционалды көздер өз кезегінде мемлекеттік мекемелер және кәсіби ұйымдар болып екіге бөлінеді.

Мемлекеттік мекемелерге заң шығарушы және атқарушы билік, әкімшілік органдар, сот билігі түрлері жатады. Мысалы, бейтарифтік реттеу шаралары негізі бойынша сыртқы экономикалық қызметті реттеудің әкімшілік шаралары болып табылады. Квоталау және лицензиялау, өнімдер мен қызметтерді сертификаттау, тауарларды әкелуге немесе шығаруға тиым салу, валюталық бақылау және т.б. шараларын жүзеге асыруда Қазақстан Республикасының көптеген министрліктері мен ведомстволары қатысады.

Кәсіби ұйымдарға ұлттық сауда-өндірістік палатасы, халықаралық сауда палатасы, кәсіподақтық палалаталар мен бірлестіктер, халықаралық кәсіби бірлестіктер жатады. Бұл ұйымдар сауда жүргізудің жалпы тәртіптері мен жағдайларын жасайды. Мысалы, халықаралық сауда палатасы сату-сатып алу шартының базистук жағдайларын белгілеген. Олар қазіргі таңда “Инкотерм-90” деген атаумен белгілі.

Дерек көзі:

Таможенное право. М.А.Сарсембаев. Алматы, 1997 г.
И.Н.Герчикова «Международные экономические организация», М. 2001 г.
Қазақстан Республикасындағы кеден кодексі. 2003 жыл 1 - мамыр;
«Основа таможенного дела» В.Г. Драганов Москва, Экономика. 1998 г.
«Что такое сертификация?» М.Ахметжанов Алматы, 2000 г.