Тектоникалық плиталар

Тектоникалық плиталар

Жердің тектоникалық плитасы туралы теорияға сүйенсек, жердің сыртқы қабаты бірнеше плитадан тұрады. Бұл плитарлар Жер қыртысы мен мантияның үстіңгі қабатын қамтиды. Тектоникалық плиталар мантияның беткі қабатына жылжып жүреді. Бұл теория Жер туралы қарапайым тұжырымға негізделген.

Плиталардың ажырауы

Екі мұхит асты плитасы бір-бірінен алшақтап кеткенде магмадан жаңа мұхит қыртысы түзіледі, бұл құбылысты "спрединг" деп атаймыз (ағылшын тілінен алғанда "spreading" - "созылу", "кеңею" деген мағына береді.)

Плиталардың жақындасуы

Екі плита соқтығысқан кезде олардың сыртқы қабаттары сыпырылып түсіп қалады, нәтижесінде плиталардың көлемі кішірейе береді. Осылайша, субдукция аймағы (мұхит түбі мантияға қарай тереңдейді) пайда болады. Соқтығыс нәтижесінде пайда болған траншеялар бірігеді. Ол "плитарлардың бөліну шекарасы" деген атпен танымал. Плиталардың бір бүйірлеп жылжуы. Екі плита бір-біріне қарама қарсы жылжып, соқтығысқан кезде жер сілкінеді. Плиталар жылжып келе жатқанда бір-біріне тиіп кетіп, соғылып қалады.